UWAGA!

Osada o przemyślanym położeniu (Truso: Śladami wikingów, odc. 11)

 Elbląg, Położenie Truso na tle współczesnej mapy hydrograficznej i wysokościowej rejonu ujścia Wisły ("Truso: legenda Bałtyku")
Położenie Truso na tle współczesnej mapy hydrograficznej i wysokościowej rejonu ujścia Wisły ("Truso: legenda Bałtyku")

- Osada Truso założona została przy wschodnim obrzeżu szeroko rozumianej delty Wisły, a mówiąc ściślej na północnym brzegu tzw. Zatoki Żuławskiej, której część zajmują wody jeziora Drużno – pisze Marek F. Jagodziński, odkrywca osady, w "Truso. Między Weonodlandem a Witlandem". Dziś przyjrzymy się pokrótce położeniu geograficznemu osady.

Człowiek zmienia świat

- Zasięgiem swym (Truso – dop. red.) obejmuje nisko położone, częściowo depresyjne obszary równin żuławskich pomiędzy jeziorem Drużno a Wysoczyzną Elbląską, jak również dużą część tzw. strefy przejściowej, usytuowanej pomiędzy Żuławami a krawędzią Wysoczyzny – pisze dr Jagodziński.

Badacz podkreśla, że trudność w ustaleniu zasięgu wikińskiego emporium wynikała ze zmian, jakie na obszarze osady dokonały się w wyniku działalności człowieka. Na terenie Truso wieki później powstała sieć rowów melioracyjnych, linia kolejowa i droga prowadząca z Elbląga do Warszawy.

Prace dotyczące polderyzacji jeziora Drużno wykonane w XIX w., sprawiły, że naturalny brzeg jeziora został przesunięty o kilkaset metrów na południowy zachód. Wcześniej brzeg przebiegał wzdłuż południowego zasięgu osady Truso.

Mimo zmian, które dokonały się na przestrzeni wieków na terenie dawnej osady, dziś badacze są w stanie wskazać, jaki zasięg miało Truso. Osada została założona nad brzegiem jeziora Drużno, "między ramionami rozwidlającego się w strefie ujściowej strumienia". Według Marka Jagodzińskiego, od samego założenia osady jej teren miał charakter celowo zamknięty, obronny. Z czasem, w okresie największego rozwoju Truso (osada miała wtedy 15-20 ha), powstał tam także wał obronny. Lokalizacja Truso była przemyślana, ponieważ pierwotnie jezioro Drużno miało największą głębokość w rejonie osady. Było to bardzo istotne, bo zapewniało wikingom najlepsze warunki do żeglugi.

  Elbląg, Rekonstrukcja hydrografi i rejonu ujścia Wisły dla X wieku. Opr. graf. K. Skrzyńska, według: M. Kasprzycka , Mierzeja Wiślana - powstanie, rozwój, cieśniny. [w:] Adalbertus t. 1, red. P. Urbańczyk, Warszawa 1998, s. 45, ryc. 6
Rekonstrukcja hydrografi i rejonu ujścia Wisły dla X wieku. Opr. graf. K. Skrzyńska, według: M. Kasprzycka , Mierzeja Wiślana – powstanie, rozwój, cieśniny. [w:] Adalbertus t. 1, red. P. Urbańczyk, Warszawa 1998, s. 45, ryc. 6

Należy zaznaczyć, że dziś jezioro stanowi sztucznie uformowany zbiornik wodny, uważa się jednak, że w czasach wikingów basen jeziora Drużno stanowił część Zalewu Wiślanego.

 

To samo, ale nie takie samo jezioro

- Geneza obecnego kształtu jeziora niewątpliwie sięga początków XV wieku, kiedy to zamknięto odnogi Nogatu i rozpoczęto polderyzację basenu, obwałowując wpływające doń cieki i odwadniając powstałe w ten sposób obszary między tymi ciekami. Prace te nadały mu też charakterystyczny, „nerkowaty” kształt – tłumaczy dr Jagodziński. Według odkrywcy wikińskiej osady, status terenów depresyjnych otaczających jezioro od zachodu i północy jest niejasny. Nie wiadomo, jaki charakter miały one w okresie pradziejowym i wczesnośredniowiecznym.

- Licznie notowane na tym terenie znaleziska archeologiczne wskazują, że w rekonstruowanych zasięgach morza Estów zbyt pochopnie „zatapia” się dużą część obszarów, które stanowiły już od neolitu stały ląd i prowadzona tam była intensywna działalność człowieka – wskazuje Marek Jagodziński. Jedno jest pewne: obszary wodne znajdujące się wokół dawnego Truso kiedyś wyglądały zupełnie inaczej.

 

Cykl Truso: Śladami wikingów Elbląskiej Gazety Internetowej portEl.pl powstaje we współpracy z Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu, w oparciu o wydane przez nie publikacje naukowe.

oprac. TB

Najnowsze artykuły w dziale Kultura

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama