Początek nauki w szkole oznacza dla dziecka istotną zmianę trybu życia. Źródłem tych zmian są m.in. nowe dla dziecka warunki w szkole oraz w domu, związane z procesem uczenia się. Długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej przy równoczesnym ograniczeniu dotychczasowej aktywności ruchowej, noszenie obciążonych tornistrów, a także pojawienie się czynników psychicznych takich jak lęk czy trema, może inicjować procesy powstawania wad postawy.
Jak wynika z badań przeprowadzonych w mieście Elblągu i powiecie elbląskim, u 77 procent uczniów szkół podstawowych wykazano zaburzenia statyki i wad postawy. Przeciwdziałaniem tym zjawiskom uzależnione jest zarówno od warunków nauki w szkole, jak i od warunków w domu. Istotna jest pozycja siedząca przy ławce (stoliku, biurku). Prawidłowy dobór wysokości krzesła (fotela) i wysokości ławki (biurka) związany ze wzrostem dziecka, przedstawia poniższa tabela.
Należy pamiętać, że prawidłowa pozycja siedząca jest zapewniona wtedy, gdy:
- podeszwy stóp (w obuwiu) całą swoją powierzchnią stykają się z podłożem,
- pomiędzy udami a blatem stołu zachowany jest prześwit, umożliwiający swobodne poruszanie nogami,
- uda od spodu nie są uciśnięte przez krawędź siedziska, krzesła,
- płyta stołu jest na poziomie łokci ( po położeniu przedramienia na blacie, pomiędzy przedramieniem a ramieniem powstaje kąt prosty),
- oparcie krzesła podpiera plecy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
- przednia krawędź siedziska nie uciska na tylną część podudzia,
- między siedziskiem krzesła a oparciem jest wolna przestrzeń.
Kręgosłup dziecka jest narażony także na nadmierne obciążenie tornistrem (plecakiem) oraz jego nieprawidłowym noszeniem. Przyjmuje się, że ciężar pełnego tornistra nie powinien przekraczać 10% masy ciała dziecka. Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, że część dzieci nosi zbyt ciężkie tornistry. Waga samego tornistra może wahać się w granicach od 0,5 kg nawet do 1,7kg!
Obciążenie tornistrem może być zmniejszone przez rodziców, jeżeli kupiony zostanie plecak:
- lekki (niektóre plecaki mogą ważyć znacznie poniżej 1 kg – bez wyposażenia),
- wyposażony w regulowane, miękkie i szerokie szelki,
- z usztywnianą ścianą tylną, z wyprofilowaną częścią dolną (dostosowany do krzywizny kręgosłupa),
- z przegródkami umożliwiającymi równomierne rozłożenie zawartości plecaka.
Przy zakupie zeszytów należy wybierać zeszyty jak najcieńsze, w miękkiej oprawie (łączny ciężar zeszytów może sięgać nawet 1 kg).
Warto kupować jak najlżejsze i tylko niezbędne dodatkowe wyposażenie szkolne (nie wybierać ciężkich, wieloczęściowych piórników).
Należy też kontrolować zawartość plecaka przed każdym wyjściem do szkoły – dzieci często zabierają nieprzydatne w danym dniu podręczniki i pomoce szkolne, a także noszą przedmioty zbędne.