Czy w Elblągu wystarczy wody? Przygotuj się do quizu z nagrodami!

Światowy Dzień Wody został ustanowiony w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, który chciało w ten sposób zaakcentować, że w wielu miejscach na świecie mieszkańcy nie mają dostępu do czystej wody. Według danych Banku Światowego z bieżącej wody nie mogą skorzystać aż dwa miliardy spośród około 8 miliardów ludzi. Najbardziej z tego powodu cierpią mieszkańcy krajów afrykańskich.

Co roku Światowy Dzień Wody obchodzony jest pod innym hasłem, w tym roku jest nim „Woda dla pokoju”, przez co ONZ chce zwrócić uwagę na to, że brak wody może być przyczyną konfliktów zbrojnych. Niestety, problem z dostępem do wody w wielu częściach świata będzie się nasilał, czego przyczyną są zmiany klimatyczne, rozwijający się przemysł i przetwórstwo rolno-spożywcze. Coraz gorszej jakości wody gruntowe, zanieczyszczone przez działalność człowieka, wymuszają bardziej skomplikowane i drogie procesy technologiczne do jej uzdatnienia.

Elbląg ma to szczęście, że jego mieszkańcy – dzięki wielomilionowym inwestycjom - mogą od lat korzystać z bezpiecznych głębinowych ujęć wody i cieszyć się jej bardzo dobrą jakością. Na przestrzeni wieków wiele się w tej kwestii zmieniło.

 

Jak to w średniowiecznym Elblągu było

Dogodne położenie i bardzo dobry dostęp do wody pitnej spowodował, że to właśnie tutaj decyzję o powstaniu grodu, który przyjął nazwę Elbing, podjął Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, czyli zakon krzyżacki.

Budując zamki na terenach podbitych, zakon krzyżacki przewidywał budowę własnej studni głębinowej na zamkowych dziedzińcach, co gwarantowało bezpieczny i nieograniczony dostęp do wody w czasie pokoju i oblężenia. Inaczej rzecz się miała w przyzamkowych okolicach. Na przykład na późniejszym Starym Mieście, pracującym na rzecz zamku. Dostęp do wody umożliwiała rzeka Elbląg i Kumiela, które z czasem ulegały skażeniu przez zanieczyszczenia socjalno-bytowe płynące rynsztokami lub wylewane bezpośrednio do pobliskich cieków wodnych. Przyczyniło się do rozwoju wielu epidemii, jak tyfus czy dżuma, które parokrotnie dziesiątkowały społeczeństwo miasta.

Z czasem, wraz z rozwojem miasta średniowiecznego, został wybudowany pierwszy wodociąg drewniany, pobierający wodę z oddalonego od centrum, bogatego w zasoby wodne, ujęcia Winnica (okolice ul. Ułańskiej). Dostarczał on wodę do Starego Miasta, gdzie znajdowała się studnia a następnie fontanna zwana "gwizdkową". Wodę można było pobrać z fontanny i przynieść do domu. Strażnicy pilnowali porządku w ustawionej kolejce. Często zdarzało się, że ostanie osoby w kolejce musiały wracać do domu bez wody z powodu wyczerpania zasobu. O jakości dostarczanej wody trudno powiedzieć, dla mieszkańców najważniejszy był do niej dostęp i wygląd lepszy niż w otaczających rzekach.

 

Rozwój miasta a dostęp do wody

Wraz z rozbudową miasta, wzrostem zaludnienia i rozwojem przemysłu kluczowym zadaniem rady miejskiej stało się pozyskanie i dostarczenie większej ilości wody o możliwie bezpiecznej dla zdrowia jakości. Na zlecenie radnych został wykonany projekt i w 1870 roku nastąpiło uroczyste otwarcie nowego systemu dystrybucji wody do miasta. Ujęcie wody ulokowane było na Wysoczyźnie Elbląskiej, wzdłuż koryta rzeki Babica, a nieprzerwany dostęp do wody o stałym ciśnieniu gwarantował zbiornik magazynowy wybudowany na skrzyżowaniu dzisiejszych ulicy płk. Dąbka i al. Piłsudskiego. Ze zbiornika woda dostarczana była wodociągiem żeliwnym, wyposażonym w hydranty i zdroje uliczne.

Kolejne przemiany miasta i podłączenie kolejnych odbiorców, doprowadziło do większego zużycia, a w konsekwencji braku wody. Dlatego poszukiwano nowych nowych źródeł wody i budowano nowe zbiorniki magazynowe. Problem jednak zaczał narastać z powodu nieodpowiedniej jakości wody. Mieszkańcy skarżyli się na wypływającą rudą wodę o nieprzyjemnym zapachu, smaku i wyglądzie. Powodem była zbyt duża zawartość związków żelaza i manganu w czerpanych źródłach.

W celu polepszenia jakości wody w 1910 roku została wybudowana pierwsza, nowoczesna jak na tamte czasy, stacja uzdatniania wody przy dzisiejszej ulicy Królewieckiej. Została również rozbudowana sieć wodociągowa, a funkcjonowanie rozpoczął pierwszy system kanalizacji ściekowej. W kolejnych latach pozyskiwane były kolejne obszary dostarczające wodę, m.in. czerpano wodę powierzchniową z odpływu jeziora Martwego, jak i jeziora Goplanica. Taki system funkcjonował do czasów II wojny światowej.

 

Lata powojenne

W zrujnowanym Elblągu bardzo odczuwalny był brak dostępu do wody. Przybyłe brygady remontowe starały się przywrócić system uzdatniania i dystrybucji wody dla napływających do Elbląga osiedleńców. Brak dostępu do materiałów, sprzętu bardzo to utrudniały. W kolejnych latach, wraz z odbudową i rozwojem miasta, pozyskiwane były nowe źródła dostaw wody a przy nich budowane były stacje uzdatniania wody.

Stacje wyposażone w nowe dostępne technologie poprawiły walory smakowe i jakościowe wody. Prawdziwy renesans w poprawie jakości wody nastąpił dopiero na początku XXI wieku. Trzy główne źródła dostawy wody uzdatnionej do miasta przeszły całkowitą metamorfozę. Nowa technologia, całodobowy nadzór, kontrola procesu uzdatniania wody oraz szybka reakcja na wszystkie nieprawidłowości przyczyniły się do produkcji bardzo dobrej jakości dostarczanej wody.

 

Bezpieczny Elbląg

Obecnie Elbląg jest zabezpieczony w dostęp do odpowiedniej ilości i bardzo dobrej jakości wody. W całości woda czerpana jest z ujęć podziemnych, zalegających głęboko pod warstwami nieprzepuszczalnymi, co gwarantuje bezpieczeństwo pod względem mikrobiologicznym oraz przed zanieczyszczeniem antropologicznym.

Jest ona jednak zaliczana do wód twardych i średnio twardych, zawierających naturalnie podwyższoną ilość żelaza i manganu, a przy tym mętność, smak i zapach, które są nieakceptowane, dlatego musi zostać poddana obróbce, by poprawić jakość do parametrów wody zdatnej do spożycia. Nad tym, żeby zapewnić odpowiednią jakość wody, czuwają cztery stacje uzdatniania wody, w których zastosowano proces technologiczny polegający na napowietrzeniu wydobytej wody w celu utlenienia związków żelaza i manganu i ich wytrąceniu w postaci kłaczków. Następnie jest ona przefiltrowana z powstałych związków przez złoża filtracyjne w filtracji dwustopniowej oraz poddana obróbce antybakteryjnej. Tak przygotowana woda trafia wodociągami do naszych kranów. Zawsze chłodna, świeża i zdatna do spożycia bezpośrednio z kranu.

 

Czy wody wystarczy?

Wszystkie organizmy zamieszkujące ziemię potrzebują wody. Jest ona niezbędna do utrzymania życia i musi być dostępna w zadowalającej ilości i możliwie najlepszej jakości. Elbląg przeszedł wiele przemian, od osady wczesnośredniowiecznej po dzisiejsze nowoczesne miasto. Wraz z rozwojem miasta również dostęp do wody ewoluował.

Dzisiaj woda wypływająca z kranu w naszych domach, szkołach, miejscach pracy to luksus, ale nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Wystarczy jednak kilka dni bez niej, by się o tym przekonać.

ilość i jakość dostępnej wody ma ogromny wpływ na funkcjonowanie naszego społeczeństwa oraz ekosystemów. Przez wzgląd na pogłębiające się zmiany klimatu, które dotykają coraz większą liczbę krajów, spoczywa dzisiaj na nas duża odpowiedzialność ochrony zasobów wody, tym bardziej, że wody słodkiej na globie jest około 2,5 procent i jej magazyny topnieją. Wszyscy musimy podjąć działania zmieniające sposób korzystania, konsumpcji i zarządzania wodą w swoim życiu, by jej nigdy nie zabrakło. Dlatego też przedsiębiorstwa wodociągowe prowadzą kampanie edukacyjno-informacyjną, zachęcając do zmiany nawyków i oszczędzania wody oraz picia wody z kranu.

 

Z okazji Światowego Dnia Wody razem z Elbląskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji przygotowaliśmy specjalne wydanie sobotniego (23 marca, godz. 9) quizu, w którym będzie można wygrać nagrody rzeczowe o wartości od 100 do 400 zł. Będzie on w całości poświęcony EPWiK i tematyce wody. Zapraszamy do udziału wszystkich chętnych, szczegóły konkursu podamy wkrótce.

 

--- komunikat ----