To już 50. odcinek „Historii elbląskich ulic”. Tym razem Karol Wyszyński, przewodnk PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych z ulicą Robotniczą, która w średniowieczu była traktem określanym jako... Krowia Grobla. Jedną z najciekawszych i najstarszych budowli jest były kościół Bożego Ciała, który był jedną z najpiękniejszych świątyni w dawnym Elblągu.
Robotnicza jest jedną z najdłuższych ulic Elbląga, położona na terenie Śródmieścia, Rakowa i Zawady. Przebiega od ul. Królewieckiej do al. Odrodzenia. Jej historia sięga czasów średniowiecza, kiedy to znajdowała się poza granicami miasta i stanowiła trakt określany jako Krowia Grobla, a potem jako Grobla Świętego Jerzego (nie ma związku z dzisiaj istniejącą Groblą św. Jerzego). Tak nazywano początkowy odcinek dzisiejszej Robotniczej, kolejne nosiły miano: Wysoka Grobla (od Góry Cudów do dzisiejszej ul. Jaśminowej), Pastwisko (do dzisiejszej ul. Lubranieckiej) i Główna (Haupstrasse, ostatni odcinek).
W 1823 r. odcinkowi Krowia Grobla – Wysoka Grobla nadano jedną wspólną nazwę Bożego Ciała (Heilige Leichnamstrasse). Dalszy odcinek obdarzono mianem ul. Główna (Hauptstrasse). Przed 1937 r. ulica na całej długości otrzymała nazwę Horsta Wessela (Horst-Wessel-Strasse). Po 1945 r. ulicę przemianowano na Robotniczą.
Najpierw była kaplica
Naszą wędrówkę zaczynamy od skrzyżowania ulicy Robotniczej z Królewiecką. Po prawej stronie, patrząc od ul. Królewieckiej, znajduje się zabudowa mieszkalna pochodząca z przełomu XIX i XX w. z pięknymi kutymi balkonami. Przed skrzyżowaniem z ul. Teatralną znajduje się dawny budynek plebanii kościoła Bożego Ciała, wykonany z czerwonej cegły z kutym ogrodzeniem. Były budynek kościoła usytuowany jest po przeciwnej obecnie dwupasmowej obecnie ulicy.
Początki kościoła sięgają końca XIII wieku (wówczas tereny te były poza miastem), powstała wówczas kaplica pw. św. Jerzego, która znajdowała się przy szpitalu dla zakaźnie chorych. W następnym stuleciu kaplicę zastąpiono kościołem, który uległ spaleniu w 1400 r. Odbudowaną świątynię obdarzono już nazwą Bożego Ciała, a to ze względu na odnalezienie Hostii w zgliszczach spalonego kościoła. W okresie reformacji kościół przekazano protestantom. W 1896 r. świątynię przebudowano i znacznie poszerzono.
Bogate wyposażenie
Kościół posiadał nietypowe i oryginalne wiszące sklepienie, zakotwiczone w więźbie dachowej i wewnętrznych ścianach. Całą szerokość budynku, nad wejściem, zajmowały organy ufundowane przez dawnego skruszonego mieszkańca Elbląga, wcześniej za swe przewiny wypędzonego z miasta. Organy pochodziły z 1716 r., a skruszonym fundatorem był Johann Josua Kettler.
Ołtarz, którego głównym tematem była scena ukrzyżowania, pochodził z 1646 r. i był ufundowany przez Davida Guttrechta, mistrza garncarskiego. Krucyfiks z Chrystusem skłaniającym głowę na jedno ze swych ramion pochodził z 1538 r. Ściany świątyni ozdabiało wiele obrazów. Wieżę kościelną ozdabiał zegar, w jej wnętrzu zawieszony był dzwon odlany w 1664 r. przez Davida Jona. Wyposażenie kościoła zostało zniszczone w wyniku pożogi wojennej albo zostało gdzieś wywiezione, nie są znane jego dalsze dzieje.
Pegaz zamiast kościoła
Sam kościół z trzech stron otaczał cmentarz parafialny, obecnie upamiętniony dwoma płytami pamiątkowymi. Kościół uległ kompletnemu zniszczeniu w 1945 r. Przez wiele lat stał jako ruina. Odbudowany w latach 70. XX wieku, w całkowicie innym stylu, był początkowo Spółdzielczym Domem Kultury „Pegaz” W 1981 r. zwrócono go władzom kościelnym, obecnie pełni rolę centrum kultury katolickiej. Przy okazji postarano się przywrócić mu częściowo dawny zewnętrzny wygląd, zastępując stylizowane krokwie dwuspadowym dachem.
Kolejne ciekawostki na temat ulicy Robotniczej już za tydzień