UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Białki i Okrągła Łąka (odc. 143)

 Elbląg, Białki przed wojną: zabudowania gospodarcze, w tle wiatrak typu koźlak
Białki przed wojną: zabudowania gospodarcze, w tle wiatrak typu koźlak

Kontynuujemy naszą wędrówkę po miejscowościach byłego województwa elbląskiego. Dzisiaj o historii wsi Białki i Okrągła Łąka należących do gminy Sadlinki opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.

Białki
       Jest to wieś założona przypuszczalne w okresie 1392-1394, w kronikach odnotowano trzy różne daty. Wówczas to biskup pomezański Jan I Moench wydał zgodę Janowi Lömanowi na pobudowanie młyna do tłoczenia oleju. W 1481 r. biskup pomezański Jan IV von Lassen zezwolił Ambrożemu Neumarktowi na budowę i prowadzenie karczmy i zgodę na sprzedaż piwa z Gdańska i Elbląga.
       Wieś należała najpierw do biskupstwa pomezańskiego, a po sekularyzacji do Prus Królewskich i Niemiec. Odnośnie karczmy to po sekularyzacji jako jednego z karczmarzy odnotowuje się osobę o polskobrzmiącym nazwisku Rębowski.
       W XVIII w. miejscowość stała się własnością szlachecką niejakiego Henryka von Groebena, a następne przeszła pod zarząd kamery pruskiej (organ administracji publicznej w Prusach).
       Czteroklasowa szkoła podstawowa powstała we wsi w 1946 r. w tym samym roku wieś została obdarzona obecnym mianem. Poprzednio nazywała się Weissekrug, ale miała też inne nazwy: Bialken Vorwerk Bialken, Weisenkrug, Weissenkrug, Krug Bialken
       Białki są położone nad rzeką Liwą ( to największy dopływ Nogatu o długości nieco ponad 111 km),
      
       Okrągła Łąka
       Nazwa wsi wiąże się z legendą, według której w początkach powstania miejscowości drwal miał wyciąć w lesie okrągłą leśną polanę na swe siedlisko. Przez miejscowość przeprowadzony jest kanał Palemona (niem. Wasssergang, liczący 22 km odwaniający Dolinę Dolnej Wisły wpada do rzeki Liwa). W okolicy miejscowości znaleziono przedmiot pochodzący tak z okresu rzymskiego jak i z okolic Rzymu, który potwierdza ze tędy przebiegał Szlak Bursztynowy.

  Elbląg, Okrągła Łąka - budynek poczty
Okrągła Łąka - budynek poczty


       Od początku pisanej historii regionu teren ten należał do dóbr biskupa pomezańskiego. Po raz pierwszy nazwa Okrągła Łąka pojawiła się jednak dopiero w 1581 r., kiedy to rejon ten wyłączono ze wsi Rusinowo. Pięć lat później wśród dzierżawców odnotowano między innymi Georga Habera z Gdańska i Augusta Milde z Kwidzyna. Następnie jako właściciela odnotowuje się Christiana von Kressensteina, który był bankierem i kupcem ze Szczecina, a majątek po nim odziedziczył jego pasierb Stefan Loitz, również bankier.
       W wyniku sądowych procesów majątek po Stefanie Loitzu przejęli jego przyrodni bracia Ludwig i Sigmunt Kressessteinowie. Kolejni dzierżawcy to nadal krewni. Maria, wdowa po Ludwigu, po niej jej bratanek Zaharias von Rothe, płk. Dietrich von Rothe zajmujący stanowiska starosty, a po jego śmierci w 1761 r. Dietrich Ernst von Rothe.
       W 1823 r. właścicielem został Adolf Reuter, a następnie jego syn Fridrich Wilhelm, który sprzedał posiadłość, a kolejni właściciele zmieniali się często. Jednym z nich była spółka z Turynu, która rozpoczęła tu produkcję glazury, po niej zakład przejął Eduard Wegner a kolejnym był Karl Lange.
       Istniejący w Okrągłej Łące pałac spłonął w 1912 r. i nie został już odbudowany. Do 1937 r. funkcjonowała tu mleczarnia, poczta, szkoła (wznowiła działalność w 1947 r.), a w lesie cegielnia oraz dawny cmentarz mennonicki.
       W latach 1918-1939 znajdował się urząd celny. Zachowały się dwa małe bunkry przeznaczone dla niemieckich żołnierzy w 1939 r.
       W latach 1945-1949 r. wieś nosiła nazwę Krążkowo, zastąpiła poprzednią - Rundewiese. W przeszłości wieś określano też jako Okrongula Luncka (sunsten die runde Wiese), Okrongulalonka (oder Rundewiese).
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama