Historia okolic Elbląga: Łukszty i Jeziernik (odc. 183)

Łukszty

To wieś położona w gminie Pasłęk. Według dokumentu lokacyjnego - wystawionego na prawie chełmińskim w 1335 r. będącego pierwszą wzmianką o miejscowości – połowę wsi otrzymali wówczas Prusowie: Gedike Borin oraz jego bratankowie.

W 1531 r. Łukszty, wówczas wieś czynszową, zamieszkiwała ludność tak pochodzenia pruskiego jak i niemieckiego. Nieco wcześniej, bo w 1502 r., Szymon Zimmermann otrzymał przywilej na prowadzenie karczmy. W latach 20. XX w. były tu dwie gospody należące do Hermanna Schwarza oraz Gustawa Haushaltera, a także mleczarnia i warsztaty: cieśli, siodlarza, stelmacha, szewca, ślusarza.

Nowi osadnicy pojawili się w miejscowości po 1945r. i pochodzili z Wileńszczyzny oraz Polski centralnej. W 1946 r. powstało tu przedszkole oraz szkoła. Mieściły się budynku po dawnej szkole niemieckiej, obecnie jest to budynek mieszkalny ze świetlicą.

Do obiektów zabytkowych zaliczamy wspomniany dawny budynek szkolny oraz dom podcieniowy.

Do 1945 r. wieś określano mianem Luxethen, po czym do 1948 r. Rinwidów, Rinwidowo, a po tym czasie obdarzono ją obecnym mianem.

 

Jeziernik

To wieś położona w powiecie nowodworskim i gminie Ostaszewo. Po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawiła się w 1333 r. przy okazji wspomnienia o wsi Ostaszewo. Akt lokacyjny w roku następnym wystawił wielki mistrz Luther von Braunschweig, lokując ją na prawie chełmińskim.

 

Pierwszy kościół powstał wraz z zaistnieniem wsi i był najprawdopodobniej o konstrukcji szkieletowej, pod koniec XIV w. zostać obmurowany. Z pierwowzoru zachowała się kratownica wschodniego szczytu i pozostałości wiązarów więźby dachowej.

Kościół kilkakrotnie był remontowany, ostatni raz w 2009 r., kiedy renowację przeszedł dach kościoła wraz z pokryciem hełmu. Uszkodzeniom uległ tylko w trakcie powodzi, jaka dotknęła Żuławy w 1888 r.. W jego wyposażeniu znajduje się zabytkowy ołtarz, konfesjonał i gotyckie figury, a także ambona z XVII w.

Na iglicy wieży jest umieszczony stylizowany topór z datą 1853. Według legendy jeden z mieszkańców popisując się swą siła, na tę wysokość cisnął toporem, Ciekawostką jest również odcisk psiej łapy na jednej z cegieł na zewnątrz kościoła.

Obecnie jest to kościół katolicki pw. św. Jerzego. Przy świątyni znajdują się dwa cmentarze, jeden katolicki, drugi po menonitach, którzy do wsi przybyli w ostatnim dziesięcioleciu XVII w. Do dzisiaj zachowało się kilka starych nagrobków i żelaznych krzyży. Mennonici mieli posiadać w tym czasie swoją osobną świątynię.

Innym zabytkiem jest dom podcieniowy pochodzący z 1855 r.

Przez Jeziernik przebiegała też linia kolejki wąskotorowej łącząca Nowy Dwór Gdański z Gdańskiem.

Zanim wieś przyjęła po 1945 r. obecne miano, określana była jako Schönsee.