Mylne informacje i nieumieszczenie w umowach informacji wymaganych przez prawo, nieinformowanie o terminie płatności czy upustach za niedostarczanie energii oraz brak odpowiedzialności za przerwy w dostawie prądu spowodowane m.in. przez opady śniegu, szadź, ulewne deszcze, strajki - to tylko ważniejsze z praktyk zakwestionowanych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W ciągu ostatnich dwóch miesięcy przez prezes UOKiK wydała aż 13 decyzji dotyczących naruszania zbiorowych interesów konsumentów przez przedsiębiorców działających w sektorze energetycznym. Dziewięciu z nich dobrowolnie zobowiązało się do zaprzestania stosowania kwestionowanych praktyk, a na trzech prezes UOKiK nałożyła kary finansowe w łącznej wysokości 4 345 308 zł.
Rozstrzygnięcia dotyczą: Enea (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Enea Operator (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Energa Obrót (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Energa Operator (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), PGE Dystrybucja (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), PGE Obrót (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), RWE Polska (kara 1 542 516 zł), RWE Stoen Operator (kara 677 610 zł), Tauron Dystrybucja (dwie decyzje: kara 1 863 656 zł, kara 261 526 zł), Tauron Sprzedaż (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Vattenfall Distribution Poland (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Vattenfall Sales Poland (zobowiązanie do zaprzestania praktyk). Sprawdzając umowy stosowane przez spółki energetyczne, prezes Urzędu najczęściej kwestionowała postanowienia ograniczające odpowiedzialność przedsiębiorcy za nienależyte wykonanie umowy i niezamieszczanie w kontrakcie wymaganych przez prawo informacji.
Wyłączenie odpowiedzialności za brak prądu
Wątpliwości prezes UOKiK wzbudziło postanowienie, zgodnie z którym Energa Obrót, Energa Operator, PGE Obrót, PGE Dystrybucja, Tauron Dystrybucja i Tauron Sprzedaż nie odpowiadały za brak w dostawie prądu spowodowany siłą wyższą (m.in. przez opady śniegu, szadź, ulewne deszcze, strajki). W związku z tym, konsument nie mógł się starać o odszkodowanie. Zgodnie z prawem, siła wyższa to zdarzenie nagłe, którego nie można przewidzieć. Zdaniem UOKiK, sytuacje wyjątkowe, takie jak warunki atmosferyczne, strajki nie zawsze mogą być uznane za siłę wyższą. Szczególnie tak nazwane nie mogą być sytuacje występujące cyklicznie i dające się przewidzieć – np. szadź zimą w naszej części Europy. Stosując zakwestionowaną przez Urząd klauzulę, spółki mogły zwolnić się z odpowiedzialności nawet wtedy, gdy awariom mogły zapobiec, a konsument stracił tym samym możliwość uzyskania rekompensaty za brak prądu.
Bezprawne zabezpieczenie
Prezes UOKiK zakwestionowała postanowienie stosowane przez Energa Obrót oraz Energa Operator, zgodnie z którym „jeżeli dostawca stwierdzi, że ze względu na stan majątkowy odbiorcy zapłata rachunku za prąd byłaby wątpliwa, może żądać zabezpieczenia. (…) Niewykonanie (…) obowiązku zabezpieczenia upoważnia dostawcę do wypowiedzenia umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia (…)”. Zdaniem Urzędu, nie istnieją ani podstawy prawne uzasadniające żądanie zabezpieczenia umowy, ani przepisy zezwalające na natychmiastowe rozwiązanie jej w przypadku braku wymaganych gwarancji. Przytoczony fragment umowy wprowadzał konsumentów w błąd co do metod, którymi może posłużyć się dostawca prądu w relacjach z odbiorcami mającymi trudną sytuację materialną.
Mylne informacje
Prezes UOKiK, oceniając wzorce umowne, kwestionowała także postanowienia nieprawidłowo informujące o wymaganym terminie płatności. Enea, Enea Operator, Energa Obrót, Energa Operator, RWE Polska, RWE Stoen Operator, Vattenfall Distribution Poland oraz Vattenfall Sales Poland nie podawały tego terminu w umowach. Informacja ta była przedstawiona wyłącznie na fakturze. Zdaniem Urzędu, w konsekwencji konsument zawierając umowę nie wiedziałby, do kiedy ma uregulować zobowiązanie i w sytuacji gdy otrzymałby fakturę z opóźnieniem, mógłby zostać obciążony karnymi odsetkami za nieterminową spłatę zobowiązań.
Wątpliwości Urzędu wzbudziło również nieumieszczenie w umowach informacji wymaganych przez prawo. Braki dotyczyły nieinformowania o wysokości upustu, o który może się starać odbiorca, gdy spółka energetyczna nie dostarcza prądu. Zdaniem Urzędu, w ten sposób przedsiębiorcy ograniczyli konsumentom możliwość dochodzenia roszczeń. Taką praktykę stosowały: Enea, Energa Obrót, Energa Operator, RWE Polska, RWE Stoen Operator, Tauron Dystrybucja, Tauron Sprzedaż i Vattenfall Distribution Poland.
Decyzje wydane wobec: Enea, Enea Operator, PGE Obrót, Vattenfall Distribution Poland, Vattenfall Sales Poland oraz Tauron Sprzedaż są ostateczne. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów odwołali się: RWE (od dwóch decyzji), Tauron Dystrybucja (odwołanie od decyzji nakładającej karę 1 863 656 zł). Natomiast Tauron Dystrybucja (decyzja nakładająca karę 261 526 zł), Energa Obrót, Energa Operator, PGE Dystrybucja nadal mają możliwość wniesienia odwołania.
Wszelkie zastrzeżenia dotyczące braku uwzględnienia reklamacji można zgłaszać do powiatowego rzecznika konsumentów w Elblągu, który urzęduje przy ul. Saperów 14a, tel. 55 239 49 27 oraz Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii, który działa przy Urzędzie Regulacji Energetyki - ul. Chłodna 64; 00-87 Warszawa; tel. (0 22) 661 63 05. Ponadto przy URE działa Punkt Informacyjny dla Odbiorców Paliw i Energii, gdzie informacji udzielają:
Jolanta Michajłow tel. 22 66 16 309
Iwona Ostapowicz tel. 22 66 16 305
Źródło: UOKiK
Rozstrzygnięcia dotyczą: Enea (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Enea Operator (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Energa Obrót (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Energa Operator (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), PGE Dystrybucja (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), PGE Obrót (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), RWE Polska (kara 1 542 516 zł), RWE Stoen Operator (kara 677 610 zł), Tauron Dystrybucja (dwie decyzje: kara 1 863 656 zł, kara 261 526 zł), Tauron Sprzedaż (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Vattenfall Distribution Poland (zobowiązanie do zaprzestania praktyk), Vattenfall Sales Poland (zobowiązanie do zaprzestania praktyk). Sprawdzając umowy stosowane przez spółki energetyczne, prezes Urzędu najczęściej kwestionowała postanowienia ograniczające odpowiedzialność przedsiębiorcy za nienależyte wykonanie umowy i niezamieszczanie w kontrakcie wymaganych przez prawo informacji.
Wyłączenie odpowiedzialności za brak prądu
Wątpliwości prezes UOKiK wzbudziło postanowienie, zgodnie z którym Energa Obrót, Energa Operator, PGE Obrót, PGE Dystrybucja, Tauron Dystrybucja i Tauron Sprzedaż nie odpowiadały za brak w dostawie prądu spowodowany siłą wyższą (m.in. przez opady śniegu, szadź, ulewne deszcze, strajki). W związku z tym, konsument nie mógł się starać o odszkodowanie. Zgodnie z prawem, siła wyższa to zdarzenie nagłe, którego nie można przewidzieć. Zdaniem UOKiK, sytuacje wyjątkowe, takie jak warunki atmosferyczne, strajki nie zawsze mogą być uznane za siłę wyższą. Szczególnie tak nazwane nie mogą być sytuacje występujące cyklicznie i dające się przewidzieć – np. szadź zimą w naszej części Europy. Stosując zakwestionowaną przez Urząd klauzulę, spółki mogły zwolnić się z odpowiedzialności nawet wtedy, gdy awariom mogły zapobiec, a konsument stracił tym samym możliwość uzyskania rekompensaty za brak prądu.
Bezprawne zabezpieczenie
Prezes UOKiK zakwestionowała postanowienie stosowane przez Energa Obrót oraz Energa Operator, zgodnie z którym „jeżeli dostawca stwierdzi, że ze względu na stan majątkowy odbiorcy zapłata rachunku za prąd byłaby wątpliwa, może żądać zabezpieczenia. (…) Niewykonanie (…) obowiązku zabezpieczenia upoważnia dostawcę do wypowiedzenia umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia (…)”. Zdaniem Urzędu, nie istnieją ani podstawy prawne uzasadniające żądanie zabezpieczenia umowy, ani przepisy zezwalające na natychmiastowe rozwiązanie jej w przypadku braku wymaganych gwarancji. Przytoczony fragment umowy wprowadzał konsumentów w błąd co do metod, którymi może posłużyć się dostawca prądu w relacjach z odbiorcami mającymi trudną sytuację materialną.
Mylne informacje
Prezes UOKiK, oceniając wzorce umowne, kwestionowała także postanowienia nieprawidłowo informujące o wymaganym terminie płatności. Enea, Enea Operator, Energa Obrót, Energa Operator, RWE Polska, RWE Stoen Operator, Vattenfall Distribution Poland oraz Vattenfall Sales Poland nie podawały tego terminu w umowach. Informacja ta była przedstawiona wyłącznie na fakturze. Zdaniem Urzędu, w konsekwencji konsument zawierając umowę nie wiedziałby, do kiedy ma uregulować zobowiązanie i w sytuacji gdy otrzymałby fakturę z opóźnieniem, mógłby zostać obciążony karnymi odsetkami za nieterminową spłatę zobowiązań.
Wątpliwości Urzędu wzbudziło również nieumieszczenie w umowach informacji wymaganych przez prawo. Braki dotyczyły nieinformowania o wysokości upustu, o który może się starać odbiorca, gdy spółka energetyczna nie dostarcza prądu. Zdaniem Urzędu, w ten sposób przedsiębiorcy ograniczyli konsumentom możliwość dochodzenia roszczeń. Taką praktykę stosowały: Enea, Energa Obrót, Energa Operator, RWE Polska, RWE Stoen Operator, Tauron Dystrybucja, Tauron Sprzedaż i Vattenfall Distribution Poland.
Decyzje wydane wobec: Enea, Enea Operator, PGE Obrót, Vattenfall Distribution Poland, Vattenfall Sales Poland oraz Tauron Sprzedaż są ostateczne. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów odwołali się: RWE (od dwóch decyzji), Tauron Dystrybucja (odwołanie od decyzji nakładającej karę 1 863 656 zł). Natomiast Tauron Dystrybucja (decyzja nakładająca karę 261 526 zł), Energa Obrót, Energa Operator, PGE Dystrybucja nadal mają możliwość wniesienia odwołania.
Wszelkie zastrzeżenia dotyczące braku uwzględnienia reklamacji można zgłaszać do powiatowego rzecznika konsumentów w Elblągu, który urzęduje przy ul. Saperów 14a, tel. 55 239 49 27 oraz Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii, który działa przy Urzędzie Regulacji Energetyki - ul. Chłodna 64; 00-87 Warszawa; tel. (0 22) 661 63 05. Ponadto przy URE działa Punkt Informacyjny dla Odbiorców Paliw i Energii, gdzie informacji udzielają:
Jolanta Michajłow tel. 22 66 16 309
Iwona Ostapowicz tel. 22 66 16 305
Źródło: UOKiK
oprac. mk