W minioną niedzielę w Centrum Kultury i Współpracy Międzynarodowej „Światowid” odbył się warsztat z pisania ikon, który poprowadził ks. Grzegorz Wąsowski - artysta i historyk sztuki. Niezwykle interesujące uwagi ks. Wąsowskiego zanotowała Monika Stando ze „Światowida”.
- Ikona jest to oblicze, twarz człowieka, ale widziane oczyma ojca lub matki. To jest doświadczenie pełnego towarzyszenia dziecku w życiu. Kiedy patrzymy na ikonę, staje się ona oknem innej rzeczywistość. Kiedy zaczynamy rozumieć ten rodzaj sztuki, to doświadczamy głębokiego życia wewnętrznego - mówił ks. Grzegorz Wąsowski.
Jak podkreślał, źródłem i inspiracją ikony jest Duch Święty, a zadaniem jej pisarza jest odkrycie przed oczyma ludzkimi już przygotowanej i obmodlonej „deski” rzeczywistości Boskiej. - Największe znaczenie w pisaniu ikony mają przede wszystkim dwa elementy: oblicze i kolory. W praktyce pisania ikon poszczególne etapy pracy dzielą się na związane z twarzą i niemające z nią związku. Ikonograf zawsze rozpoczyna pisanie od głowy, to ona dyktuje wymiar i pozycję ciała oraz resztę kompozycji. Człowiek z wielkimi oczami i nieruchomym głębokim spojrzeniu - widzi świat pozaziemski. Punktem centralnym twarzy są oczy, które rozpłomienia ogień niebieski. Wąskie wargi pozbawione są jakiejkolwiek zmysłowości, namiętności czy łakomstwa. Wydłużone uszy słuchają ciszy. Nos jest zaledwie cienką, krzywą linią, czoło wysokie i szerokie, którego lekkie zniekształcenie podkreśla przewagę myśli kontemplacyjnej. To, co wiąże się z obliczem, to nie tylko twarz i oczy, ale także ręce, których każdy gest jest w ikonie na swój sposób przemyślany i związany z całością - mówił prowadzący warsztaty.
Podczas warsztatów prowadzący przedstawił uczestnikom cały proces związany z pisaniem ikon.
Technologia
Ikony powinno się pisać na desce, może być także sklejka. Na deseczkę nakłada się temperę jajeczną, która po pięciu latach staje się całkowicie nierozpuszczalna w wodzie. Następnie należy pokryć dwukrotnie materiał klejem kostnym, w przeciwnym razie z gruntu zejdzie farba. Kolejny etap to nanoszenie na deseczkę 13 warstw gruntu, co trwa około dwóch dni, ponieważ przed nałożeniem następnych warstw powinno się odczekać, aż poprzednie zbieleją (trwa to około 1,5 godziny).
Złocenia
Aby pokryć deseczkę złoceniem, należy użyć spoiwa białkowego. Aby przygotować taki składnik, należy na przegotowaną wodę położyć zmiksowane biało kurze i odczekać dobę. Tak powstałe spoiwo temperowe, białkowe dodajemy do akwareli i nakładamy 24 warstwy mieszaniny na deskę. Po pokryciu sześcioma warstwami powinno się zrobić miesięczną przerwę. Ikona stworzona na takiej podstawie schnie i staje się całkowicie matowa po 5 latach. Kolory na obrazie za sprawą tempery białkowej są żywe przez wiele stuleci.
Barwniki
Najlepiej używać do pisania ikon pigmentów naturalnych, które są zdecydowanie lepsze od syntetycznych, albo farb wodorozcieńczalnych, czyli tempery.
Pisanie ikony
Motyw, który ma obrazować ikona, nanosimy na deseczkę za pomocą cienkiego pędzelka akwarelowego, następnie jeszcze raz powtarzamy tę czynność. Kolejny etap to pokrywanie materiału dwoma odcieniami brązowego koloru (jaśniejszy tam, gdzie mają być jasne barwy, a ciemniejszy tam, gdzie barwy będą ciemniejsze). Następnie nanosimy pięć warstw wybranego koloru czystego np. granatu, dopiero potem nakładamy barwy w ten sposób, aby uzyskać efekt światłocienia. Po około dwóch dniach ikona powinna się błyszczeć i jest to znak, że koloru nie trzeba już nakładać.
Warsztat pisania ikon zrealizowany został w ramach projektu „Rosyjska majówka”, który był współfinansowany przez Urząd Miejski.