„Prawda fundamentem ładu społecznego – inspiracje Jana Pawła II dla współczesności” - pod takim tytułem dzisiaj (19 maja) w Ratuszu Staromiejskim odbyła się konferencja naukowa poświęcona postrzeganiu prawdy w różnych dziedzinach naukowych. Spośród przybyłych prelegentów największe oklaski po swoich wystąpieniach zebrali prof. dr hab. Jan Talar, który zaprezentował historie osób wybudzonych ze śpiączki oraz ojciec dr Maciej Zięba, który mówił o zagrożeniach dla prawdy i wolności.
– Skoro tak dużo ciągle o niej mówimy, znaczy, że prawda wciąż jest podważana – mówił rektor. Wyróżnił przy tym trzy epoki podejścia do prawdy w historii uniwersytetów. Pierwszy – od powstania uniwersytetów do XIX wieku, kiedy to prawda, dobro i piękno wiodły prym, czego owocem były dostępne dla wszystkich odkrycia naukowe. Drugi etap – rozpoczął się według profesora Kazimierza Koraba wraz z nadejściem pozytywizmu, w połowie XIX wieku, kiedy nauka miała służyć postępowi społeczeństwa, co przełożyło się na postęp techniczny, budowę maszyn i narzędzi ułatwiających funkcjonowanie i pracę człowieka. Trzeci etap trwa od 20-30 lat. Najpierw ogarnął ośrodki naukowe w USA, a teraz rozprzestrzenia się w Europie. Następuje zamiana uniwersytetu w konkretne produkty rynkowe. Powoduje to, zdaniem profesora, że odkrycia naukowe np. genomu ludzkiego stają się własnością konkretnych firm prywatnych, nie dając szansy innym ludziom, do dóbr wypracowanych przez naukowców.
- To jest niebezpieczne i prowadzi do wielu nadużyć – mówił Kazimierz Korab. – Klauzula tajności wymagana przez niektóre firmy wymaga np. wstrzymywania informacji o odkryciach (np. leków), żeby dany producent mógł jeszcze zarobić na obecnym asortymencie – dodał. – Teraz najważniejsza jest skuteczność. W tej sytuacji religia i moralność są niewygodne. Prawda nie jest ważna – mówił profesor.
Jako przykład rektor SW im. B. Jańskiego podał ostatnie działania prezydenta Putina. – Skuteczność, która nie liczy się z niczym. Świat tylko obserwuje, co dalej się stanie. Już nawet milkną protesty wobec tego, co się dzieje. A na skuteczność też trzeba patrzeć w perspektywie dobra dla ludzi i prawdy - dodał. - Jeśli ludzkość się zapamięta, i nie będzie reagować na nieprawdę, czeka nas niechybnie kolejna wojna światowa.
Prawda w różnych kontekstach
O prawdzie i wolności, która jest fundamentem ładu społecznego mówił były dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku, współzałożyciel Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie i zarazem członek Rady Programowej Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie – ojciec dr Maciej Zięba. Według niego współcześnie księża za mało uwagi poświęcają sprawom społecznym. Zwrócił też uwagę, że status sprawiedliwości społecznej został utracony, ponieważ jak mówił Jan Paweł II „po utracie raju, nie zbudujemy królestwa bożego na ziemi”.
Ludzie podatni są na zepsucie, stąd zarówno brak jak i absolutyzowanie prawdy przez określone grupy ideologiczne jest czymś niebezpiecznym. Jako przykład podał o. Zięba kraje, które mają problem z wojującymi islamistami.
– Wolność bez prawdy dąży do anarchii i samozagłady – mówił dominikanin. – Po chwili zamętu, źle pojmowanej wolności, wszyscy zaczynają tęsknić za rządami twardej ręki, która często w historii prowadziła do tyranii – kontynuował. – Brak wolności i prawdy prowadzić może do prawa pięści. Jak mówił bowiem Blaise Pascal: „Człowiek nie jest ani aniołem, ani bydlęciem, nieszczęście w tym, iż kto chce być aniołem, bywa bydlęciem”.
Jednocześnie o. Maciej Zięba zwrócił uwagę, że poznawanie prawdy rzeźbi psychika, nasze możliwości poznawcze i kultura. – Brak wolności – źle. Brak prawdy – źle. Absolutyzacja wolności i prawdy – też źle. Wolność skierowana ku prawdzie, kiedy jedno warunkuje drugie – to jest najlepsze – dodał. – W wizji chrześcijańskiej wolność jest dla miłości. Prawda jest tożsama z miłością. Stąd dochodzimy do świadectwa prawdzie, która nawet prowadzi do męczeństwa…
Do wystąpienia ojca Macieja Zięby nawiązywali później kolejni prelegenci, którzy – jak np. ks. dr Zdzisław Kunicki – prezentując poglądy Jacquesa Derridy zauważali, że często tzw. cytologia z papieża, ogranicza otwarty dyskurs na różne tematy. O prawdzie w życiu społecznym według Jana Pawła II mówił ks. dr Arkadiusz Śnigier.
Wybudził ze śpiączki 500 osób
Jednak najbardziej interesujące dla słuchaczy było chyba wystąpienie prof. dr hab. Jan Talara, który mówiąc o poszukiwaniach prawdy w naukach medycznych, zaprezentował zdjęcia i historie przypadków osób wybudzonych ze śpiączki. Według profesora Talara, któremu udało się wybudzić ponad 500 osób, śpiączka jest stanem odwracalnym, dlatego jest on przeciwny zbyt wczesnemu stwierdzaniu śmierci mózgu, by móc pobierać narządy do przeszczepień.
– Mówi się często w mediach, że przez takich, czy innych ludzi, którzy mogliby oddać narządy do przeszczepu umierają osoby oczekujące na dawcę, a czy mówi się o tych, których można było uratować? – pytał profesor. Dodał przy tym, że - transplantacja jest czymś bardzo cennym, natomiast musimy być pewni, że osoba, która ma być dawcą, rzeczywiście już nie żyje.
Podsumowania konferencji dokonał ks. prof. dr hab. Jacek Neumann, dziekan SW im. B. Jańskiego.
Teksty wygłoszonych referatów z IX Międzyuczelnianej konferencji naukowej zostaną opublikowane w roczniku „Studia Elbląskie”.
Organizatorami konferencji byli: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna, Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej oraz Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Wydział Zamiejscowy w Elblągu.
Patronat honorowy nad konferencją objęli bp Jan Styrna, marszałek województwa Jacek Protas, wojewoda warmińsko-mazurski Marian Podziewski oraz prezydent Elbląga Jerzy Wilk.
Patronem medialnym konferencji była Elbląska Gazeta Internetowa portEl.pl