Choroba Alzheimera to postępująca, degeneracyjna choroba ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzująca się występowaniem otępienia. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska niemieckiego psychiatry i neuropatologa Aloisa Alzheimera, który opisał tę chorobę w 1906 r.
Niezidentyfikowaną wówczas chorobę dr Alois Alzheimer zaobserwował po raz pierwszy u 51-letniej Augusty D. w 1901 r. W jej przypadku pierwszymi objawami były urojenia, postępujące zaburzenia pamięci, orientacji, zubożenie języka i problemy z wykonywaniem wyuczonych czynności. Po trzech latach choroby pacjentka nie rozpoznawała już członków swojej rodziny i siebie, nie była też w stanie żyć samodzielnie i musiała zostać umieszczona w specjalnym zakładzie dla umysłowo chorych we Frankfurcie. Alzheimer śledził przebieg jej choroby aż do jej śmierci w 1906 roku, cztery i pół roku od początkowych objawów. Dr Alzheimer przestawił przypadek Augusty D. na forum medycznym i opublikował wyniki swoich badań. Określenia „choroba Alzheimera” użył po raz pierwszy Emil Kraepelin w swoim „Podręczniku psychiatrii” z 1910 r.
Obecnie ocenia się, że na świecie choruje na chorobę Alzheimera ok. 30 mln osób, w Polsce ok. 250 tys. Pierwsza faza choroby występuje zwykle po 65 roku życia, jednak może występować też wcześniej. Przyczyna choroby nie jest jeszcze rozpoznana i obecnie nie istnieją metody pozwalające na jej wyleczenie. Choroba Alzheimera ma złożoną etiopatogenezę, gdzie rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe, a penetracja czynników genetycznych jest zależna od wieku osoby obciążonej. W wyniku choroby dochodzi do zaniku kory mózgowej. Choroba trwa 6-12 lat, kończy się śmiercią. Na początek wystąpienia objawów i przebieg choroby mają wpływ również czynniki środowiskowe i choroby współistniejące takie jak np. choroby układu krążenia.
Proces chorobowy można spowolnić. Do czynników obniżających ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera zalicza się: podejmowanie czynności intelektualnych, takich jak np. gra w szachy, rozwiązywanie krzyżówek czy nauka słówek obcojęzycznych, co służy treningowi mózgu; regularne ćwiczenia fizyczne; utrzymywanie regularnych relacji społecznych (badania wykazują, iż osoby samotne mają dwukrotnie zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju demencji związanej z chorobą Alzheimera w późniejszym wieku niż osoby, które nie były samotne); dieta śródziemnomorska bogata w warzywa, owoce i z niską zawartością nasyconych tłuszczów uzupełniona w witaminy z grupy B, a zwłaszcza w kwas foliowy, kwasy tłuszczowe omega-3, warzywne i owocowe soki, witaminę E działającą antyoksydacyjnie w połączeniu z witaminą C, umiarkowane spożycie alkoholu, leki obniżające poziom cholesterolu.
Do czynników ryzyka w chorobie Alzheimera należy: zaawansowany wiek, genotyp ApoE epsilon 4 (w niektórych populacjach), palenie tytoniu, urazy głowy, słaby stan układu sercowo-naczyniowego spowodowany cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, wysokim poziomem cholesterolu oraz udarem.
W przebiegu choroby dochodzi do wystąpienia następujących objawów: zaburzenia pamięci, zmiany nastroju, zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia osobowości i zachowania oraz objawy charakterystyczne dla demencji: agnozja, czyli nieumiejętność rozpoznawania przedmiotów, szczególnie jeżeli pytamy o to chorego „na gorąco”, np. co to jest?; afazja, czyli zaburzenia mowy lub jej spowolnienie; apraksja, czyli zaburzenia czynności ruchowych, od prostych do złożonych, np. ubieranie, czy kąpanie.
W zaawansowanym stadium choroba uniemożliwia samodzielne wykonywanie nawet codziennych prostych czynności i osoba chorująca na chorobę Alzheimera wymaga stałej opieki. Toteż pragnąc udzielić pomocy rodzinie, w której znajduje się osoba chora na Alzheimera, wziąć trzeba pod uwagę także otoczenie opieką osób najbliższych pacjentowi, które często całkowicie pochłonięte są „pilnowaniem” starszej osoby. Pomocne w takich sytuacjach są różnego rodzaju ośrodki terapii dziennej i organizacje działające tak, jak na przykład elbląski Lazarus.
W ubiegłym roku powstał pierwszy profesjonalny Ośrodek Alzheimerowski w Polsce. Mieści się on w Ścinawie i jego głównym zadaniem jest wszechstronna diagnostyka chorych na tę trudną chorobę. Placówka w Ścinawie współpracuje z Akademią Medyczną we Wrocławiu, a osoby chore na Alzheimera mogą spędzić w niej do dwóch miesięcy w ramach kontraktu refundowanego przez NFZ. Zajęcia prowadzone w ośrodku mają na celu poprawienie kondycji chorych oraz naukę rodziny chorego, jak właściwie się nim opiekować. Osoby zainteresowane pobytem w ośrodku więcej informacji znajdą na stronie www.alzheimer.scinawa.eu/.
Obecnie ocenia się, że na świecie choruje na chorobę Alzheimera ok. 30 mln osób, w Polsce ok. 250 tys. Pierwsza faza choroby występuje zwykle po 65 roku życia, jednak może występować też wcześniej. Przyczyna choroby nie jest jeszcze rozpoznana i obecnie nie istnieją metody pozwalające na jej wyleczenie. Choroba Alzheimera ma złożoną etiopatogenezę, gdzie rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe, a penetracja czynników genetycznych jest zależna od wieku osoby obciążonej. W wyniku choroby dochodzi do zaniku kory mózgowej. Choroba trwa 6-12 lat, kończy się śmiercią. Na początek wystąpienia objawów i przebieg choroby mają wpływ również czynniki środowiskowe i choroby współistniejące takie jak np. choroby układu krążenia.
Proces chorobowy można spowolnić. Do czynników obniżających ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera zalicza się: podejmowanie czynności intelektualnych, takich jak np. gra w szachy, rozwiązywanie krzyżówek czy nauka słówek obcojęzycznych, co służy treningowi mózgu; regularne ćwiczenia fizyczne; utrzymywanie regularnych relacji społecznych (badania wykazują, iż osoby samotne mają dwukrotnie zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju demencji związanej z chorobą Alzheimera w późniejszym wieku niż osoby, które nie były samotne); dieta śródziemnomorska bogata w warzywa, owoce i z niską zawartością nasyconych tłuszczów uzupełniona w witaminy z grupy B, a zwłaszcza w kwas foliowy, kwasy tłuszczowe omega-3, warzywne i owocowe soki, witaminę E działającą antyoksydacyjnie w połączeniu z witaminą C, umiarkowane spożycie alkoholu, leki obniżające poziom cholesterolu.
Do czynników ryzyka w chorobie Alzheimera należy: zaawansowany wiek, genotyp ApoE epsilon 4 (w niektórych populacjach), palenie tytoniu, urazy głowy, słaby stan układu sercowo-naczyniowego spowodowany cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, wysokim poziomem cholesterolu oraz udarem.
W przebiegu choroby dochodzi do wystąpienia następujących objawów: zaburzenia pamięci, zmiany nastroju, zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia osobowości i zachowania oraz objawy charakterystyczne dla demencji: agnozja, czyli nieumiejętność rozpoznawania przedmiotów, szczególnie jeżeli pytamy o to chorego „na gorąco”, np. co to jest?; afazja, czyli zaburzenia mowy lub jej spowolnienie; apraksja, czyli zaburzenia czynności ruchowych, od prostych do złożonych, np. ubieranie, czy kąpanie.
W zaawansowanym stadium choroba uniemożliwia samodzielne wykonywanie nawet codziennych prostych czynności i osoba chorująca na chorobę Alzheimera wymaga stałej opieki. Toteż pragnąc udzielić pomocy rodzinie, w której znajduje się osoba chora na Alzheimera, wziąć trzeba pod uwagę także otoczenie opieką osób najbliższych pacjentowi, które często całkowicie pochłonięte są „pilnowaniem” starszej osoby. Pomocne w takich sytuacjach są różnego rodzaju ośrodki terapii dziennej i organizacje działające tak, jak na przykład elbląski Lazarus.
W ubiegłym roku powstał pierwszy profesjonalny Ośrodek Alzheimerowski w Polsce. Mieści się on w Ścinawie i jego głównym zadaniem jest wszechstronna diagnostyka chorych na tę trudną chorobę. Placówka w Ścinawie współpracuje z Akademią Medyczną we Wrocławiu, a osoby chore na Alzheimera mogą spędzić w niej do dwóch miesięcy w ramach kontraktu refundowanego przez NFZ. Zajęcia prowadzone w ośrodku mają na celu poprawienie kondycji chorych oraz naukę rodziny chorego, jak właściwie się nim opiekować. Osoby zainteresowane pobytem w ośrodku więcej informacji znajdą na stronie www.alzheimer.scinawa.eu/.
mk