Jesień to nie tylko czas pięknych barw, kolorowych liści na drzewach czy kasztanów. To także okres, w którym wiele gatunków przygotowuje się do zimy. Wśród nich są rodzime płazy i gady, które właśnie teraz chowają się w szczelinach skalnych, podziemnych norach, na dnie zbiorników wodnych, ukrywają się pod warstwą ściółki, pod ziemią lub grubą warstwą mchu. Do grupy tej należy kumak nizinny, który w stan hibernacji wchodzi w październiku oraz w listopadzie.
- Hibernacja, nazywana czasami snem zimowym, to stan odrętwienia. W tym okresie procesy metaboliczne są silnie zahamowane, a temperatura ciała spada do poziomu otoczenia – wyjaśnia Jan Piotrowski z Nadleśnictwa Elbląg. - Pozwala to wielu gatunkom przetrwać ten niekorzystny dla nich, zimowy czas.
Z takiego sposobu korzystają m.in. nietoperze, a także gady, w tym gniewosz plamisty, żółw błotny, wąż Eskulapa, jaszczurki – zwinka, zielona, żyworodna oraz płazy, czyli np. grzebiuszka ziemna, ropucha szara, żaba moczarowa czy śmieszka. W tej ostatniej grupie jest także kumak nizinny, którego można spotkać na terenach wokół Elbląga.
Jak podaje Encyklopedia Leśna to drobny płaz (długość ciała do 5 cm – uzupełnia publikacja przygotowana dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska), który może żyć nawet 12 lat! Jest gatunkiem ciepłolubnym, który zasiedla oczka wodne, rozlewiska, stawy rybne, rowy, kanały, starorzecza. Większość życia spędza w wodzie, żywi się drobnymi skorupiakami, ślimakami, chrząszczami, larwami, pająkami czy muchami.
Kumak nizinny posiada nie tylko brodawki z gruczołami jadowymi na grzbiecie, ale i ubarwienie ostrzegawcze na spodzie. To ostatnie wiąże się z takim pojęciem jak "odruch kumaka", który jest zachowaniem obronnym tych zwierząt.
"Kumak nieruchomieje, spłaszcza tyłów, wygina się łukowato, unosi przednią i tylną część ciała oraz kończyny, demonstrując napastnikowi jaskrawe plamy brzuszne. Jest to ostrzeżenie dla drapieżnika przed spożyciem niejadalnego płaza" – tak opisuje to Encyklopedia Leśna.
Jak czytamy w "Kalendarzu leśnej przyrody", autorstwa Pawła Fabijańskiego (s. 212, Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2016 r.) płaz ten w stan hibernacji zapada w październiku i listopadzie. Zimuje na lądzie: pod ziemią, grubą warstwą mchu albo... w piwnicach. Ze swojej kryjówki wyjdzie wiosną, w połowie kwietnia, wtedy też zacznie się jego okres godowy.