Czterdzieści cztery lata od wprowadzenia stanu wojennego

Obchody czterdziestej czwartej rocznicy wprowadzenia stanu wojennego członkowie Elbląskiego Stowarzyszenia Osób Represjonowanych rozpoczęli od porannej mszy w katedrze św. Mikołaja. Następnie pod pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 złożyli wiązanki, zapalili znicze oraz zaśpiewali hymn „Solidarności”. Uroczystości rocznicowe odbyły się w kameralnym gronie, uczestniczyło w nich około 15 osób, większość to członkowie Elbląskiego Stowarzyszenia Osób Represjonowanych.

- Niestety, grudnie w polskiej historii zapisały się bardzo tragicznie i smutno. Czy to grudzień 1970 roku, czy następny po 10 latach, a przecież te 10 lat wcale nie były takie radosne. My, elblążanie mieliśmy przez ten cały okres coś do zaoferowania Polakom, krajowi, naszym bliskim, wspólnocie elbląskiej – mówił Tadeusz Chmielewski, prezes Stowarzyszenia.

Podkreślił, że osoby, które podczas stanu wojennego, a także Grudnia 70, poniosły ofiarę życia, czy były represjonowane, chciały po prostu żyć w normalnym kraju.

- Czym oni się charakteryzowali? Byli normalni, zwykli. I nam chodziło o to, żeby w tym kraju, w tym mieście żyć spokojnie. Myśmy walczyli o normalność – mówił Tadeusz Chmielewski.

Wybuch stanu wojennego zaskoczył władze związkowe w Elblągu. 14 grudnia rozpoczęły się strajki w „Zamechu”, Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji oraz kwidzyńskich Zakładach Celulozowo-Papierniczych. Następnego dnia stanęły Zakłady Piwowarskie „Browar”, Fabryka Domów w Elblągu oraz malborskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Makop”. Jednocześnie rozpoczęły się internowania działaczy "Solidarności". W obozach znaleźli się jej główni liderzy, w tym Tadeusz Chmielewski, Ryszard Kalinowski, Waldemar Szadkowski, Kazimierz Szeszel, Bogusław Szybalski. Łącznie internowano 72 osoby (do marca 1982 r. 29 z nich zostało zwolnionych). 13 grudnia zdewastowana została także siedziba „Solidarności” w Elblągu i znajdujące się tam wyposażenie.

Bezpośrednio po 13 grudnia do intensywnych działań przystąpiła Służba Bezpieczeństwa. Do końca roku przeprowadzonych zostało 186 rozmów operacyjnych, zwerbowano do współpracy 52 osoby (później liczba ta jeszcze wzrosła), natomiast oświadczenia o lojalności podpisały 124 osoby. Dzięki doniesieniom TW w krótkim czasie ujętych zostało ośmiu ukrywających się działaczy opozycji (dwóch internowano, pozostali podpisali „lojalki”), rozbita została także tajna Komisja Zakładowa Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Elbląg.

Źródło 13grudnia81.pl - stronę prowadzi IPN.