Epifania, czyli objawienie się Boga człowiekowi poprzez obecność w historii, należy do największych świąt roku liturgicznego obchodzonych uroczyście zarówno przez wiernych wyznania greckokatolickiego jak i prawosławnego. Zgodnie z historią tradycji kościołów wschodnich obchodzone jest 19 stycznia.
W tzw. kościołach zachodnich święto Epifanii zwyczajowo nazywa się świętem Trzech Króli. Przez wiernych tzw. kościołów wschodnich, czyli m.in. prawosławnych, grekokatolików, staroobrzędowców święto Epifanii obchodzone jest 19 stycznia. Wynika to z różnicy między świętowaniem Bożego Narodzenia zgodnym z wprowadzonym przez papieża Grzegorza XIII kalendarzem gregoriańskim (czyli 25 grudnia) a świętowaniem zgodnym z obowiązującym do 1582 roku i wspólnym dla wszystkich wyznań chrześcijańskich kalendarzem juliańskim (czyli 7 stycznia), wynika z różnicy powstałej między oboma kalendarzami na skutek początkowo niewielkich długości roku, które przez stulecia skumulowały się do 13 dni. O Epifanii opowiada ks. Marek Antonowicz, proboszcz Parafii Prawosławnej św. Marii Magdaleny w Elblągu.
- Czy według kalendarza liturgicznego Epifania jest w prawosławiu ważnym świętem?
- Tak, jest jednym z dwunastu wielkich świąt w roku. Tak, jest to jedno z najważniejszych świąt.
- Co według księdza wyróżnia się w celebracji Epifanii w cerkwi i w zwyczajach domowych?
- Zmienia się wystrój cerkwi. Zmienia się on na każde z dwunastu wielkich świąt. Na środku świątyni jest wykładana ikona Objawienia, Chrztu Pańskiego. Nazwa Jordan w naszej tradycji nie jest używana. Nie jest uważana za prawidłową. W przeddzień Epifanii organizowana jest wigilia. Przypomina tą przed Bożym Narodzeniem, ale z tą różnicą, że zamiast spożycia cząsteczki prosfory ta Wigilia rozpoczyna się od wypicia odrobiny poświęconej tego dnia wody. Obrzęd wielkiego poświęcenia wody jest obrzędem, który poza wigilią tego święta i samym dniem święta nie powtarza się później ani razu w ciągu roku.
- Wiem, że od niedawna wewnątrz cerkwi w Pasłęku trwa remont ściany. Czy to uniemożliwia sprawowanie liturgii? Na jakim etapie są prace remontowe i czy w związku z tą sytuacją wierni mogą nadal korzystać z tej cerkwi?
- Ściana, która jest remontowana, znajduje się na stronie ewangelickiej świątyni. Jest to ściana, która graniczy, choć te świątynie nie są oddzielone od siebie. To jest taka nietypowa sytuacja, bo kiedy wejdziemy do środka to po lewej stronie znajduje się ołtarz ewangelicki, a po prawej prawosławny. Prace remontowe są wykonywane przez specjalistów dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Są prowadzone w godzinach poza liturgią, więc nie zakłócają celebracji. Wierni mogą korzystać z cerkwi normalnie, bez przeszkód. Mamy nadzieję, że firma, która wykonuje prace remontowe zakończy prace do końca stycznia.
Celebracje w świątyniach
W ostatnich miesiącach przybyło do naszego kraju wielu uchodźców z Ukrainy, gdzie według danych The Arda z 2020 roku chrześcijanie stanowili 84,6 proc. (w tym wierni prawosławni 70,9 proc., grekokatolicy 11,2 proc., staroobrzędowcy i inni 1,8 proc., a protestanci – głównie zielonoświątkowcy i baptyści 1,9 proc.). Wielu z nich mieszka w Elblągu i w okolicznych miejscowościach. Są różnych wyznań, ale zdecydowana większość to prawosławni i grekokatolicy. Aby ułatwić im duchowe celebrowanie tego ważnego dla nich święta, które przypada w tak trudnym dla wielu czasie, z dala od domu podajemy godziny liturgii w elbląskich cerkwiach oraz w Pasłęku.
Parafia prawosławna
Ks. Marek Antonowicz z Parafii Prawosławnej św. Marii Magdaleny w Elblągu przy ul. Sadowej 58 zaprasza w Wigilię Objawienia Bożego na liturgię Bazylego Wielkiego rozpoczynającą się wieczernią (czyli wielkimi nieszporami), obrzędem wielkiego poświęcenia wody po liturgii, w środę (18 stycznia) na godz. 10. Natomiast w Pasłęku w cerkwi p.w. św. Onufrego (ul. Bohaterów Westerplatte 11 a) Liturgia Jana Chryzostoma (Złotoustego) z obrzędem wielkiego poświęcenia wody będzie sprawowana w czwartek (19 stycznia) o godz. 9.
Cerkiew greckokatolicka
Liturgia rozpocznie się w elbląskiej cerkwi przy ul. Traugutta w czwartek (19 stycznia) o godz. 17. Zaprasza na nią serdecznie proboszcz parafii ks. mitrat Andrzej Sroka.
