Najwcześniejsze znalezione na terenie Polski zdobione jajka pochodzą z X wieku, choć plemiona słowiańskie już wcześniej wiązały kult jajka z symbolem odradzającego się życia, który towarzyszy także przypadającym wiosną świętom wielkanocnym. Zabaw domowych z wykorzystaniem pisanek jest kilka i mogą one stanowić pewną alternatywę dla znużonych siedzeniem przy świątecznym stole.
W tradycji polskiej podzielenie się święconym jajkiem z bliskimi podczas wielkanocnego śniadania miało umacniać więzi i bronić rodzinę przed złymi wpływami z zewnątrz. Miało też, podobnie jak poniedziałkowy zwyczaj oblewania się wodą, zapewniać zdrowie i powodzenie w najbliższym roku. Dotykanie zwierząt gospodarskich święconym jajkiem, jak wierzono, miało chronić je przed chorobami i urokami. Skorupki ze święconki zakopywano jeszcze w XX wieku w narożnikach pól, żeby zwiększyć urodzaj, a zgniecione skorupki rozsypywano także wokół domu, aby zapewnić mu ochronę. Same zaś pisanki, już po uroczystym śniadaniu, przestawały być elementem świątecznej dekoracji, zamieniając się w broń wykorzystywaną do pojedynków i zabaw. Oto niektóre z nich:
Wyścig
Chodzi tu o wyścigi w turlaniu jajek po pochyłościach oraz przeszkodach, które możemy skonstruować w domu np. z klocków, papieru tekturowego czy udrapowanego materiału. Wyścig może odbywać się na czas – jeśli będziemy mierzyć czas każdemu zawodnikowi; lub kto pierwszy ten lepszy – jeśli zbudujemy dwa równoległe tory i zawodnicy będą rywalizować w dwójkach. W innej wersji wyścig między przeszkodami można przeprowadzić umieszczając jajko na łyżce, którą trzymamy w ręce. Ważny jest czas i to, żeby pisanka nie spadła z łyżki.
Walatka, czyli na wybitki
To zabawa w parach. Potrzeba do niej minimum po jednej pisance na osobę. Można grać też zwykłymi jajkami bez ozdób – jeśli szkoda Wam waszych zdobionych pisanek. Przeciwnicy siadają naprzeciw siebie i toczą pisanki – wygrywa ten, którego pisanka nie zostanie zbita. W nagrodę zabiera pisankę przeciwnika. W innej wersji, siedzący naprzeciw siebie przeciwnicy stukają się jajkami. Wygrywa ten, kto ma jajko w całości.
Rzuć pisankę
Zabawa w parach. Potrzeba po jednej pisance na osobę. Pary stają w odległości metra od siebie i jednocześnie rzucają do siebie jajka. Jeśli je złapią – odsuwają się o metr i rzucają znowu. Wygrywa para, która odsunęła się od siebie na największą odległość i której udało się nie zbić jajek.
Kto dalej?
Potrzeba po jednej pisance na osobę. Zawodnicy stają na linii startu. Na podany sygnał popychają swoją pisankę tak, aby potoczyła się jak najdalej. Ten kto wygra – zabiera pisanki przeciwników. W innej wersji, uczestnicy zabawy dzielą się na zespoły. Każdy zespół dzieli się na pary. Każda para potrzebuje 1 jajko. Wcześniej zawodnicy przygotowują tor przeszkód – kamień, który trzeba ominąć, przeszkody, które trzeba pokonać „górą” lub przejść pod jakimś sznurkiem… - wszystko zależy od pomysłowości. Pary, po komendzie „START” umieszczają jajko, pomiędzy swoimi czołami i ruszają przez tor przeszkód. Wygrywa ta para lub ten zespół (zliczając czasy poszczególnych par zespołu), który w najkrótszym czasie dotrze do mety.