71 lat temu, 4 kwietnia 1949 roku, podpisany został Traktat Północnoatlantycki. Na jego mocy 24 sierpnia powstał Sojusz Północnoatlantycki. 21 lat temu, 12 marca 1999 roku, jego członkiem została Polska. Dzisiaj w naszym kraju znajduje się wiele struktur Sojuszu. Najmłodszą z nich jest Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północny – Wschód (DWDP-W), które 2 lata temu, 6 grudnia 2018 roku, osiągnęło Pełną Gotowość Operacyjną.
Historia DWDP-W rozpoczęła się w 2016 roku podczas Szczytu NATO w Warszawie. Jednym z ustaleń, które wtedy zapadły, było utworzenie wzmocnionej, wysuniętej obecności wojskowej Sojuszu (eFP - enhanced Forward Presence) w krajach bałtyckich i w Polsce. Miała się ona składać z samodzielnych, wielonarodowych, batalionowych grup bojowych tworzonych przez kraje ramowe - Stany Zjednoczone w Polsce, Niemcy na Litwie, Kanadę na Łotwie i Wielką Brytanię w Estonii. Sojusznicy przyjęli również polską propozycję dotyczącą stworzenia Dowództwa Wielonarodowej Dywizji Północny - Wschód, przeznaczonej do koordynacji działań grup bojowych eFP oraz zdolnej do działania zgodnie z Artykułem V Traktatu Waszyngtońskiego (obrona kolektywna).
Formowanie dowództwa dywizji rozpoczęło się w kwietniu 2017 roku. Do koszar przy ul. Łęczyckiej w Elblągu zaczęli napływać żołnierze oraz rozpoczęto prace nad przygotowaniem infrastruktury potrzebnej do pracy. Już 3 miesiące później, 28 czerwca, w koszarach zostały uroczyście podniesione flagi państw członkowskich NATO. Z końcem czerwca dowództwo osiągnęło Wstępną Gotowość Operacyjną a 3 lipca, na Starym Mieście w Elblągu, odbyło się oficjalne powitanie. Podczas kolejnych miesięcy żołnierze DWDP-W intensywnie przygotowywali się do czekającej ich certyfikacji - opracowywali dokumentację, procedury operacyjne, doskonalili się na zajmowanych stanowiskach, wielokrotnie również musieli wypracowywać rozwiązania, których nie było wcześniej w Sojuszu. W tym czasie opracowane dokumenty i procedury sprawdzane były podczas treningów sztabowych i ćwiczeń w kraju i za granicą. Już w styczniu 2018 roku było to ćwiczenie pk. Allied Spirit w Hohenfels w Niemczech. Najważniejszym jednak sprawdzianem przed certyfikacją było ćwiczenie pk. Saber Strike w maju 2018. Podczas Saber Strike żołnierze dowództwa ćwiczyli na Polowym Stanowisku Dowodzenia wraz z przedstawicielami Wielonarodowego Korpusu Północny - Wschód, Amerykanami z 7th Mission Support Command stacjonującego w Kaiserslautern w Niemczech, a także przedstawicielami kilku polskich dowództw i jednostek wojskowych.
Certyfikacja dowództwa rozpoczęła się w czerwcu 2018 roku. Combat Readiness Evaluation (CREVAL), bo tak się ona nazywa w terminologii NATO, to sprawdzian przygotowania do działania realizowany według sojuszniczych standardów oceny gotowości bojowej. Certyfikacja dowództwa składała się z kilku faz. Czerwiec to rozpoczęcie planowania działań bojowych do ćwiczenia pk. „Anakonda - 18”. Na początku października 2018 roku odbyła się pierwsza faza, podczas której sprawdzone zostało przygotowanie i wyposażenie żołnierzy dowództwa. Druga faza certyfikacji miała miejsce w trakcie ćwiczenia „Anakonda”, podczas którego oceniane były zdolności praktycznego dowodzenia wielonarodową dywizją w czasie prowadzenia działań bojowych o wysokiej intensywności. Ogółem kontrolowanych było pięć różnych obszarów zawierających w sobie około 1400, podlegających ocenie, wskaźników. Przygotowanie i działanie dowództwa oceniała komisja organizowana przez Allied Land Command (LANDCOM) znajdującego się w Izmirze w Turcji. W jej skład wchodzili również reprezentanci Wielonarodowego Korpusu Północny - Wschód, Wielonarodowej Dywizji Południowy - Wschód, NATO Rapid Deployable Corps z Turcji i Hiszpanii oraz Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych. 6 grudnia 2018 roku, podczas zakończenia ćwiczenia pk. „Anakonda18”, żołnierze DWDP-W usłyszeli słowa dowódcy LANDCOM, gen. broni Johna C. Thomsona III:
"Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północny – Wschód jest gotowe do działania”. Tym samym dowództwo osiągnęło Pełną Gotowość Operacyjną i potwierdziło zdolność do realizacji stojących przed nim zadań.
Pozytywne zakończenie certyfikacji nie jest końcem intensywnej pracy. W kolejnych latach żołnierze doskonalili dokumentację i procedury operacyjne testując je podczas treningów sztabowych i ćwiczeń takich jak „Dragon - 19” w Polsce czy „Arrcade Fusion” w Wielkiej Brytanii. Podczas „Dragona” dowództwo przemieściło na poligon w Drawsku Pomorskim Taktyczne Stanowisko Dowodzenia, występując jako przełożony wyższego szczebla (HICON - High Command) w trakcie certyfikacji Dowództwa Brygady VJTF-20 (Very High Readiness Joint Task Force) wchodzącej w skład Sił Odpowiedzi NATO 2020. Zrealizowane na jesieni ćwiczenie „Arrcade Fusion” organizowane było przez Allied Rapid Reaction Corps. Tym razem żołnierze DWDP-W, wraz z kolegami z Wielkiej Brytanii, tworzyli jedną z komórek HICON. W 2019 roku dowództwo zostało również przeniesione do stałej lokalizacji przy ul. Podchorążych w Elblągu.
Nowy rozdział bezpieczeństwa wschodniej flanki NATO rozpoczął się 29 stycznia 2020 roku. Tego dnia do DWDP-W dołączyły: litewska brygada „Żelazny Wilk” i polska 15 Giżycka Brygada Zmechanizowana. Stało się to po podpisaniu aktu afiliacyjnego w Wilnie na Litwie. Dywizja wciąż zacieśnia współpracę i dalszą interoperacyjność z brygadami i grupami bojowymi. Działania te są realizowane z sukcesem wzmacniając stosunki i integrację między batalionami eFP na Litwie i w Polsce oraz z siłami obronnymi państw - gospodarzy przy wsparciu i współpracy z wojskami Stanów Zjednoczonych. Widać to na przykładzie głównych wydarzeń szkoleniowych, które miały miejsce w tym roku. Były to ćwiczenia „Defender Europe - 20”, w którym żołnierze dowództwa brali udział w części planistycznej mając w podporządkowaniu 4 brygady – dwie polskie oraz brygady: niemiecką i hiszpańską, a także „Dzik - 20”, w ramach którego została certyfikowana 15 Giżycka Brygada Zmechanizowana. Żołnierze brali również udział w ćwiczeniach „Decisive Vision - 20” w Czechach i „Iron Wolf - 20” z przemieszczeniem żołnierzy i sprzętu na Litwę. Rok szkoleniowy zakończyło ćwiczenie pk. „Amber Desire - 20”, którego celem było sprawdzenie zdolności przygotowania w krótkim czasie przemieszczenia poza granice kraju zespołu zadaniowego wraz z mobilnym elementem dowodzenia. We współpracy z sojusznikami dowództwo w pełni zrealizowało wszystkie ćwiczenia zaplanowane na jesień.
6 grudnia 2020 r. Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północny-Wschód obchodzi drugą rocznicę osiągnięcia Pełnej Gotowości Operacyjnej.
- Przeszliśmy długą drogę.” - mówi dowódca dywizji gen. dyw. Krzysztof Motacki zwracając się do swoich żołnierzy – Od czasu osiągnięcia pełnej gotowości nie przestajemy doskonalić swoich umiejętności. Jestem dumny z każdego z was. Pracujecie ciężko wykonując swoje obowiązki z pełnym zaangażowaniem. Codziennie dajecie przykład prawdziwości naszego motta - Facta, non verba - czyny, a nie słowa”.
