Na grzbiecie ma charakterystyczną wstęgę, choć zdarzają się osobniki całkowicie czarne. Jest jedynym, jadowitym gadem w Polsce, ale, wbrew różnym stereotypom, żmija zygzakowata nie poluje na człowieka. Woli uciekać, niż się bronić. W październiku wchodzi w stan hibernacji.
Występuje głównie na południu kraju, ale spotkać ją można również i na Pomorzu czy na terenach wokół Elbląga. To jeden z dziewięciu gatunków gadów w Polsce (niektórzy przyrodnicy uważają, że jest ich dziesięć), wszystkie objęte są ochroną.
Długość ciała żmii zygzakowatej wynosi zazwyczaj od 40 do 65 centymetrów (samce są mniejsze), ale zdarzają się osobniki, które osiągają nawet 80 centymetrów. Gad ten ma charakterystyczną, szeroką i płaską głowę, wyraźnie oddzieloną od reszty ciała oraz oczy z pionową źrenicą. Żmija lubi wygrzewać się na słońcu, można ją spotkać na łąkach, w lasach, na polanach, na usypiskach kamieni czy na torfowiskach. Czasami można ją spotkać w przydomowym ogródku, jeśli dom stoi w lesie lub w bardzo bliskim sąsiedztwie.
Poluje głównie na ryjówki, nornice, norniki, myszy, zdarza się, że na pisklęta czy żaby. Czatuje na nie w bezruchu, a gdy się zbliżą błyskawicznie atakuje i wbija zęby jadowe. Potem wycofuje się i czeka aż ofiara opadnie z sił. Dzięki świetnie wyczulonemu węchowi dociera do miejsca, gdzie padła i połyka ją.
Co ciekawe, do dziś nie wiadomo, jaki jest dokładny skład jadu żmii. Jego główne zadanie to uszkodzenie układu krwionośnego, dlatego powoduje krwotoki, opuchliznę, zawroty głowy, silny ból. Jad może być niebezpieczny dla człowieka, dlatego jeśli zdarzy się, że gad nas ukąsi należy jak najszybciej jechać do szpitala.
"Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że za większość przypadków ukąszenia przez żmiję winę ponosi wyłącznie człowiek, chwytając, drażniąc, a nawet bawiąc się ze żmiją! Warto pamiętać, że choć ukąszenie przez żmiję bardzo rzadko kończy się śmiercią, to jednak jego skutki są nieprzyjemne i należy go bezwzględnie unikać" – tłumaczy Michał Stopczyński na łamach Magazynu Przyrodniczego Salamandra. - "Na szczęście gady te są od nas dużo bardziej ostrożne i unikają jakiegokolwiek kontaktu z człowiekiem. Nigdy bez powodu nie atakują człowieka, a ich ewentualna agresja jest ostatecznym aktem desperacji, spowodowanym strachem czy zaskoczeniem nagłą sytuacją".
Okres godowy żmii przypada przypada na wiosnę, zazwyczaj najbardziej intensywnie jest pod koniec kwietnia, w maju. Krzysztof Majcher, autor artykułu opublikowanego na portalu przyroda.warmia.mazury.pl opisuje to jako "widowiskowe przedstawienie"
"Hormony wówczas tak bardzo dają znać o sobie że samce stają się mniej ostrożne dążą do natychmiastowego przegonienia rywala, pełzając czasem bardzo szybko po otoczeniu, podczas bezpośredniego kontaktu silniejszy samiec stara się unieruchomić głowę przeciwnika przyciskając go swoją głową do podłoża" – wyjaśnia Krzysztof Majcher. - "Zwyciężony osobnik oddala się w popłochu, natomiast zwycięzca w nagrodę dotrzymuje przez jakiś czas towarzystwa samicy kopulując z nią".
Jaja rozwijają się w organizmie matki przez trzy, cztery miesiące, a młode rodzą się pod koniec sierpnia, we wrześniu. Są samodzielne i podobne do dorosłych osobników.
W październiku żmija zygzakowata zapada w sen zimowy. Hibernuje w podziemnych norach, rozpadlinach, przeważnie w gromadzie.
Długość ciała żmii zygzakowatej wynosi zazwyczaj od 40 do 65 centymetrów (samce są mniejsze), ale zdarzają się osobniki, które osiągają nawet 80 centymetrów. Gad ten ma charakterystyczną, szeroką i płaską głowę, wyraźnie oddzieloną od reszty ciała oraz oczy z pionową źrenicą. Żmija lubi wygrzewać się na słońcu, można ją spotkać na łąkach, w lasach, na polanach, na usypiskach kamieni czy na torfowiskach. Czasami można ją spotkać w przydomowym ogródku, jeśli dom stoi w lesie lub w bardzo bliskim sąsiedztwie.
Poluje głównie na ryjówki, nornice, norniki, myszy, zdarza się, że na pisklęta czy żaby. Czatuje na nie w bezruchu, a gdy się zbliżą błyskawicznie atakuje i wbija zęby jadowe. Potem wycofuje się i czeka aż ofiara opadnie z sił. Dzięki świetnie wyczulonemu węchowi dociera do miejsca, gdzie padła i połyka ją.
Co ciekawe, do dziś nie wiadomo, jaki jest dokładny skład jadu żmii. Jego główne zadanie to uszkodzenie układu krwionośnego, dlatego powoduje krwotoki, opuchliznę, zawroty głowy, silny ból. Jad może być niebezpieczny dla człowieka, dlatego jeśli zdarzy się, że gad nas ukąsi należy jak najszybciej jechać do szpitala.
"Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że za większość przypadków ukąszenia przez żmiję winę ponosi wyłącznie człowiek, chwytając, drażniąc, a nawet bawiąc się ze żmiją! Warto pamiętać, że choć ukąszenie przez żmiję bardzo rzadko kończy się śmiercią, to jednak jego skutki są nieprzyjemne i należy go bezwzględnie unikać" – tłumaczy Michał Stopczyński na łamach Magazynu Przyrodniczego Salamandra. - "Na szczęście gady te są od nas dużo bardziej ostrożne i unikają jakiegokolwiek kontaktu z człowiekiem. Nigdy bez powodu nie atakują człowieka, a ich ewentualna agresja jest ostatecznym aktem desperacji, spowodowanym strachem czy zaskoczeniem nagłą sytuacją".
Okres godowy żmii przypada przypada na wiosnę, zazwyczaj najbardziej intensywnie jest pod koniec kwietnia, w maju. Krzysztof Majcher, autor artykułu opublikowanego na portalu przyroda.warmia.mazury.pl opisuje to jako "widowiskowe przedstawienie"
"Hormony wówczas tak bardzo dają znać o sobie że samce stają się mniej ostrożne dążą do natychmiastowego przegonienia rywala, pełzając czasem bardzo szybko po otoczeniu, podczas bezpośredniego kontaktu silniejszy samiec stara się unieruchomić głowę przeciwnika przyciskając go swoją głową do podłoża" – wyjaśnia Krzysztof Majcher. - "Zwyciężony osobnik oddala się w popłochu, natomiast zwycięzca w nagrodę dotrzymuje przez jakiś czas towarzystwa samicy kopulując z nią".
Jaja rozwijają się w organizmie matki przez trzy, cztery miesiące, a młode rodzą się pod koniec sierpnia, we wrześniu. Są samodzielne i podobne do dorosłych osobników.
W październiku żmija zygzakowata zapada w sen zimowy. Hibernuje w podziemnych norach, rozpadlinach, przeważnie w gromadzie.
oprac. mw