UWAGA!

Historia elbląskich ulic (odc. 11): 3 Maja

 Elbląg, Widok na ulicę 3 Maja przed wojną
Widok na ulicę 3 Maja przed wojną (fot. archiwum autora)

To przy niej mieściła się słynna Restauracja Bałtycka, Jagiellonka i pawilony handlowe. Przed wojną nazywała się Świętojańska, potem Parkowa, a dzisiaj 3 Maja. Zapraszamy na wędrówkę po historii tej ulicy, którą jak co tydzień poprowadzi przewodnik PTTK Karol Wyszyński.

Dzisiaj 3 Maja przebiega od skrzyżowania Nitschmanna i Grobli św. Jerzego do Placu Grunwaldzkiego. Do 1945 r. ulica miała dłuższy przebieg, zaczynała się od obecnej ulicy Traugutta. W XVII wieku była zaznaczona na planach poza umocnieniami nowomiejskimi. Jako ulica została wymieniona po raz pierwszy w 1750 r. pod nazwą Johannisstrasse (Świętojańska). W 1945 r. spolszczono jej niemieckie brzmienie, Świętojańską była aż do 1955 r., następnie do 1981 r. nazywała się Parkowa, od tamtego czasu upamiętnia rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
      
       Restauracja i pawilony
       Na skrzyżowaniu z ul. Nitschmanna znajdowała się restauracja Bałtycka, nieciesząca się jednak najlepszą sławą. Po przeciwnej stronie do niemal końca ubiegłego stulecia znajdowały się parterowe pawilony, ciągnące się na odcinku od obecnej Grobli św. Jerzego (niemal od kina Syrena) prawie do skrzyżowania 3 Maja z ul. Bałuckiego. W pawilonach mieściły się sklepy i punkty usługowe w większości określane wówczas jak „prywatna inicjatywa”.
       Po tej samej stronie ulicy, za skrzyżowaniem z ul. Bałuckiego, stoi budynek mieszkalny ze sklepem i punktem usługowym na parterze. Budynek powstał jako jeden z pierwszych po 1945 r. z przeznaczeniem na hotel dla pracowników powstałej wówczas Elbląskiej Fabryki Urządzeń Kuziennych, przejętej następnie przez Zakłady Mechaniczne „Zamech”. Sam EFUK powstał w miejscu dawnej fabryki parowozów Schichaua.
       Do 1945 r. w miejscu, gdzie powstał ten budynek, istniała kaplica św. Jana. Obok znajduje się park, powstały na miejscu dawnego cmentarza, należącego do kościoła św. Jana. Park powstał na początku lat 60. XX, nadano mu nazwę XX-lecia Ludowego Wojska Polskiego, co upamiętnia tablica pamiątkowa umieszczona na głazie narzutowym. Po przeciwnej stronie ulicy, w okolicy obecnego pasażu handlowego, istniał dawniej kościół baptystów.
      
       Elewator i Jagiellonka
       Po 1945 r. do lat 70. w głębi ulicy 3 Maja, po tej samej stronie co kościół baptystów, znajdował się elewator zbożowy, na zapleczu którego przebiegały tory kolejowe, łączące dworzec z główny z dworcem Elbląg Zdrój. Tory do 1945 r. miały liczne bocznice, łączące różne zakłady produkcyjne Elbląga.
       Powracamy na drugą stronę 3 Maja, w okolice parku. Tuż obok parku w latach 70. powstała kawiarnia z dużym zapleczem produkcyjnym, nosząca nazwę Jagiellonka. Kawiarnia upadła po 1989 roku, obiekt został rozebrany, a w jego miejsce powstał budynek mieszkalno-usługowy.
       W dalszej części 3 maja, tuż przy skrzyżowaniu z oboźną, mieści się zabytkowa willa z początku XIX wieku. Budynek został odnowiony po wielu latach dewastacji i dzisiaj mieści się tu restauracja.

  Elbląg, Ozdobna płaskorzeźba przed odnowieniem i  po - willa na rogu 3 Maja i Oboźnej
Ozdobna płaskorzeźba przed odnowieniem i po - willa na rogu 3 Maja i Oboźnej (fot. autor)


       Po przeciwnej stronie do lat 70. stał posąg Tezeusza, dzieło Martin Wolfa, które już kilkakrotnie było przenoszone. Dzisiaj znajduje się przed hotelem Arbiter przy ul. Rycerskiej. Po sąsiedzku od Tezeusza stał kiedyś kiosk spożywczy z wyszynkiem piwa, a obok był pisuar, wykonany z blachy.
       Ulicę 3 Maja zamykała Brama Pasłęcka (Hollander Tor), która została wybudowana w XVII wieku w rejonie Pl. Grunwaldzkiego. Została jednak rozebrana w 1786 r., kiedy likwidowano większość elbląskich umocnień.
      
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem... (od najstarszych opinii)
Reklama