W dzisiejszym odcinku odwiedzamy gminę Susz i Stary Targ, które w latach 1975-98 należały do województwa elbląskiego. O ciekawostkach związanych z miejscowościami Brusiny, Babięty Wielkie i Czerwony Dwór opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Brusiny
To wieś położona w gminie Susz, na Pojezierzu Iławskim. Powstała w 1338 r., a jej pierwszy osadnik posiadał też dożywotnio karczmę. Zniszczenia w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466) spowodowały włączenie jej w lenno zakonu krzyżackiego. W początkach XVIII w. miejscowość przypadła jako własność rodu von Aurswald, aby w połowie wieku przejść na własność rodu von Basler. Pod koniec XIX w. część miejscowości określanej jako Brusiny Małe zakupił Elard von Oldenburg.
W XIX w. powstał pierwszy budynek szkolny pobudowany przez ówczesnego landrata z Susza Karola Wilhelma Johatana von Beslera. Następny budynek szkolny pobudowano w 1928 r. i posiadał on również mieszkanie dla nauczyciela.
Obecnym mianem wieś obdarzono po 1945 r., do tego okresu nazywana była Gross Brausen.
Babięty Wielkie
Miejscowość również znajduje się w gminie Susz. Założona w 1313 r. na zlecenie kapituły pomezańskiej. Jej pierwszym zasadźcą, a zarazem sołtysem i karczmarzem był niejaki Cundrat.
W czasie wojny trzynastoletniej stała się własnością biskupa Teofila von Polentza. Po 1525 r. należała już do książąt Holstein-Gottorf, a po 1808 r. została podzielona na wieś chłopską i majątek ziemski. W 1870 r. miejscowość stała się własnością Samuelsona – kupca ostródzkiego. Pobudował on tu pałac w stylu neobarokowym.
Na przełomie XIX i XX za pośrednictwem ówczesnego Banku Gospodarstwa Wiejskiego majątek nabył niejaki Moderow. Od niego majątek zakupił baron von Rosemberg, pobudował on własny dwór. Kolejni właściciele majątku to radca rządowy von Bulow i Witing, a następnie Wschodniopruskie Towarzystwo Ziemskie.
Do zabytkowych obiektów wsi zaliczamy: były pałac obecnie budynek szkolny, wiatrak typu holenderskiego, pozostałość cmentarza, na którym wstępują nagrobki z polskimi nazwiskami.
Babięty Wielkiego do 1945 r. nazywano Gross Babenz.
Czerwony Dwór
Jest to osada położona w gminie Stary Targ. Była to osada folwarczna, posiadająca oprócz zabudowań inwentarskich także dwór z otaczającym go parkiem. Nie wiadomo, kiedy powstała. Wiadomo za to, że w 1527 r. Maciej Trebnicz przekazał osadę oraz okoliczne miejscowości swemu szwagrowi Piecewskiemu. Następnymi właścicielami noszącymi również polskobrzmiące nazwisko była rodzina Przemińskich. Pod koniec XIX w. osadę zamieszkiwali w większości wyznawcy ewangeliccy. Na południe od ówczesnego folwarku w latach 40. XX w. pobudowano budynki mieszkalne i gospodarcze ustawione rzędowo wzdłuż drogi.
W osadzie jest zachowany dawny układ zabudowy miejscowości. Podziwiać też możemy dwa budynki mieszkalne powstałe na początku XX w., dawny dwór wraz z parkiem z połowy XIX w. oraz budynek gospodarczy z 1880 r. przynależny niegdyś do dworu.
Obecną nazwę osada otrzymała po 1945 r. poprzez spolszczenie niemieckiej nazwy Rothhof.