Dzisiaj Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, zaprasza do wsi Orłowo w gminie Nowy Dwór Gdański. Wśród zabytków można podziwiać XIV-wieczny kościół i trzy domy podcieniowe.
Poprzedni odcinek cyklu m.in. o wsi Cyganek omyłkowo zilustrowałem zdjęciami z Orłowa. Dzisiejszy odcinek dotyczy właśnie Orłowa. Błąd został już naprawiony i zdjęcia zamienione. Pomyłka wynikła z tego, że kiedy utraciłem część plików przypisanych do miejscowości i ponownie je sortowałem mając jeszcze zachowane zdjęcia ze zrzutu z aparatu. Pamięć ludzka jest jednak zawodna. Przepraszając za mój błąd, powołam się na maksymę Seneki Starszego „Błądzenie jest rzeczą ludzką (errare humanum est)”.
Orłowo
Jest to wieś położona obecnie w województwie pomorskim, powiecie i gminie Nowy Dwór Gdański na terenie Wielkich Żuław Malborskich. Miejscowość zaistniała na podstawie aktu lokacyjnego, jaki wystawił w 1349 r. wielki mistrz Heinrich Dusemer (ok. 1280-1358)
W przeszłości, a dokładnie od XVI w. do 1945 r. były tu dwie miejscowości Orłowo i Orłowskie Pole. Kiedy w 1526 r. zostały przerwane wały na Wiśle w pobliżu Ostaszewa , celem odbudowy pól uprawnych sprowadzono tu mennonitów i to oni założyli najstarszą gminę mennonicką na Żuławach.
Świątynie
We wsi znajduje się kościół pw. św. Barbary. Jest to obiekt murowany pochodzący z XIV w. początkowo pełnił rolę kaplicy. W 2009 r. przeprowadzono remont świątyni, osuszając przy tym mury. W jej wnętrzu znajduje się ambona z XVII w., a w przedsionku nagrobek w postaci książki. Posadzka świątyni pochodzi z XVII w. Przy świątyni ulokowane jest lapidarium, gdzie znajdują się dawne nagrobki w tymi mennonickie. W październiku kościół dotknęło nieszczęście, spłonął jego dach.
W tej okolicy była jeszcze jedna świątynia. Zbudowali ją w Orłowskim Polu w 1751 r. zamieszkujący tu w przeszłości mennonici. Był to budynek o konstrukcji drewnianej posadowiony na wysokiej podmurówce kamiennej. Po 1945 r. został rozebrany.
Obok znajdował się cmentarz mennonicki, zachowały się po nim niektóre nagrobki. Ostatnio odkopano też nagrobek w formie cippusa poświęcony Peterowi Stobbe, który w Nowym Dworze Gdańskim posiadał gorzelnię i słynął z wyrobu wódki jałowcówki Machandel.
Dla przypomnienia w Elblągu zamieszkiwał Heirnich Stobbe, posiadający również fabrykę wódek i likierów.
Domy podcieniowe
We wsi znajdują się trzy domy podcieniowe. Ten nazywany „Domem Tujskim” pochodzi z 1802 r., był zbudowany przez Petera Loewena, co głosi napis wyryty na gzymsie, a jego pierwszym właścicielem był Cornelius Jansson. Dom jest niezwykły, bo posiada dwa podcienia, przy czym większy wsparty jest na ośmiu kolumnach. Mniejszy podcień wsparty jest na czterech kolumnach. Przy domu zachowany istnieje spichlerz pochodzący z 1776 r.
Drugim domem podcieniowym jest budowla pochodząca z 1802 r., wzniesiony również przez Petera Loewena dla Corneliusa Froeste, obecne jest remontowany. Jego podcień wsparty jest na ośmiu kolumnach. Obok domu istnieje częściowo zachowany spichlerz pobudowany w tym samym czasie przez tego samego budowniczego.
Trzeci dom podcieniowy jest ustawiony na dawnym Orłowskim Polu i pochodzi z 1798 r. podcień wsparty jest na sześciu słupach. Do domu przylega murowana obora.
Inną historyczną budowlą jest drewniany dom z piętrową werandą.
Miejscowość do 1945 r. podzielona na dwie części określana była jako Orloff i Orlofferde, po 1945 r. jako Orłowo.