- Mój udział w konkursie na dyrektorkę Galerii EL potraktowałam jako wyzwanie, jako możliwość sprawdzenia się w innej, dotychczas nieznanej mi roli. Znając historię i tradycję Galerii EL bardzo imponowało mi to, że mogłabym stanąć na czele tak ważnej i zasłużonej dla artystek i artystów instytucji - mówi Emilia Orzechowska, która od października kieruje Galerią EL.
- Jakie są Pani wrażenia po tych pierwszych miesiącach kierowania galerią?
- Moje przyjście do Galerii EL zbiegło się z końcem roku, a więc z czasem ogromnego wysiłku i zintensyfikowania różnych działań w instytucji, które pozwoliły domknąć wszelkie zobowiązania i projekty zainicjowane jeszcze przez poprzednią panią dyrektor. Zastałam galerię z prawie gotowym programem merytorycznym na 2022 rok, więc jako kuratorka nie byłam w stanie za wiele ująć w harmonogramie wystawiennicznym, choć udało się zaplanować kilka wystaw, z których bardzo się cieszę, że się odbędą. Chociażby wystawa Elżbiety Jabłońskiej “A wszystko co istnieje jest miłością”, którą otwieramy w najbliższy czwartek, której tytuł traktuję jako dobrą i oby samospełniającą się przepowiednię na najbliższe kilka miesięcy naszej rzeczywistości.
- Jest Pani związana z Gdańskiem, a także ze światem artystycznym i kulturalnym Trójmiasta. Dlaczego Galeria EL w Elblągu?
- Mój udział w konkursie na dyrektorkę Galerii EL potraktowałam jako wyzwanie, jako możliwość sprawdzenia się w innej, dotychczas nieznanej mi roli. Znając historię i tradycję Galerii EL bardzo imponowało mi to, że mogłabym stanąć na czele tak ważnej i zasłużonej dla artystek i artystów instytucji. Sam Elbląg wydał mi się bardzo interesującym i ciekawym miejscem, z potencjałem i dużą otwartością. I i nie mam tu na myśli tylko “Otwartej Galerii” z jej unikatową i niezwykłą kolekcją form przestrzennych rozsianych po całym mieście.
- Jaki jest Pani pomysł na dalsze funkcjonowanie galerii, co chciałaby Pani zrealizować kierując tym miejscem? W zamierzeniach jest kontynuacja działań poprzedniczki, czy może chciałaby Pani pójść w zupełnie innym kierunku?
- Na ten moment trudno jest mi deklarować i planować program oraz dalsze funkcjonowanie galerii na dłużej niż do października 2022 roku, ponieważ do tego czasu obowiązuje mnie umowa, którą podpisałam na stanowisko pełniącej obowiązki dyrektor instytucji. Już wkrótce organizator ogłosi kolejny konkurs na to stanowisko, więc trudno jest snuć teraz dalekosiężne plany nie wiedząc, czy moja przyszłość będzie związana z tym miejscem. Ale jeśli pyta pan o kierunki działania, to interesuje mnie bardzo stworzenie mocnego i różnorodnego programu działań edukacyjnych dla wszystkich grup wiekowych w galerii, dlatego moją pierwszą decyzją personalną było wzmocnienie zespołu i zatrudnienie edukatorki, animatorki kultury. Bardzo chciałabym prezentować w Galerii EL sztukę młodą, aktualną, komentującą obecną rzeczywistość, dlatego cieszę się, że udało się wpisać do programu kilka mniejszych wystaw młodych, obiecujących artystek, co do których liczę, że zostaną zrealizowane w najbliższym czasie. Bardzo zależy mi na “zaopiekowaniu” się formami przestrzennymi w “Otwartej Galerii” i mam tutaj na myśli nie tylko starania o środki zewnętrzne na renowację kolejnych obiektów - m.in. jestem w trakcie rozmów z organizatorem w sprawie wystąpienia o dotację do Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w programie “Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2022” - jak również przygotowanie dobrej dokumentacji i inwentaryzacji dla wszystkich form oraz cyklu działań edukacyjnych przygotowanych specjalnie na czas wiosenno-letni dla przedszkoli, szkół i osób prywatnych, które będą zainteresowane tzw. “wyjściem w teren” i wzięciem udziału w warsztatach i zajęciach dot. “Otwartej Galerii”. Czuję ogromną odpowiedzialność w kontekście tego unikatowego na skalę Polski, a nawet Europy, zbioru fantastycznych obiektów, stanowiących nasze dziedzictwo kulturowe. Dziedzictwo, o które - jako współcześni mieszkańcy i mieszkanki Elbląga oraz osoby odpowiedzialne za realizację misji społecznej, jaką jest dla mnie również sprawowane przez mnie stanowisko - powinniśmy zatroszczyć się i zadbać.
- Jest Pani założycielką organizacji pozarządowych, producentką teatralną, filmoznawcą, animatorką kultury, kuratorką wystaw... Czy w szeroko pojmowanym świecie kultury jest jakiś aspekt, rodzaj działalności, który uznaje Pani za szczególnie sobie bliski?
- Na polu szeroko pojętej kultury i sztuki pracuję już ponad 20 lat, bardzo lubię różnorodność i multizadaniowość projektów, jakich się podejmuję i zawodów, jakie wykonuję, w związku z tym trudno mi wskazać jeden obszar czy aspekt swojej działalności, który jest mi szczególnie bliski. Może powinnam po prostu odpowiedzieć, że lubię być “blisko” kultury.
- Czy jest w Elblągu, a także w lokalnym środowisku kulturalnym coś, co szczególnie się Pani podoba, szczególnie do Pani przemawia?
- Jestem zbyt krótko w Elblągu, żeby odpowiedzieć na to pytanie. Proces poznawania środowiska artystycznego, samego miasta – jego architektury, urbanistyki oraz jego mieszkanek i mieszkańców, dopiero się rozpoczął. 2,5 miesiąca, jakie minęły odkąd przejęłam stery w Galerii EL, to zbyt krótki czas, aby znać już odpowiedź na te pytania. Mogę powiedzieć, że lubię mój zespół, którego uczę się i poznaję każdego dnia, lubię widok z okna mojego gabinetu, z którego patrzę na rzekę i wspaniałą formę przestrzenną Katarzyny Kobro. Jest dużo takich małych spraw, rzeczy, spotkań, rozmów, ludzi, które napędzają mnie do codziennej pracy w Galerii EL.
- Najpierw był konkurs, w którym do zajęcia stanowiska dyrektor Galerii EL zabrakło jednego głosu, ostatecznie objęła Pani te obowiązki na rok. Będzie startowała Pani w kolejnym konkursie?
- Nie znam jeszcze odpowiedzi na to pytanie, nie znając warunków konkursu, trudno wyrokować. Obecnie staram się skupiać na tym, co “tu i teraz”, jak najlepiej wykonując powierzone mi obowiązki, a jaka będzie przyszłość, czas pokaże. Czas pandemii nauczył mnie dużej pokory wobec dalekosiężnego snucia planów i wybiegania w przyszłość. Zobaczymy, co przyniesie rzeczywistość.
- Spotykamy się w Elblągu z opiniami, że Galeria EL nie jest dostatecznie finansowana przez miasto. Jak Pani ocenia ten aspekt działalności instytucji? Jakie są szanse, by to finansowanie było większe?
- Nie jest tajemnicą, że Galeria EL ma bardzo niski i zdecydowanie niewystarczający budżet na swoją działalność, co oznacza, że mierzymy się na co dzień naprawdę z podstawowymi problemami wynikającymi z prowadzenia bieżącej działalności instytucji. Rozpoczęłam rozmowy w Urzędzie Miasta, aby zmienić ten stan, ale zdaję sobie sprawę, że to jest długotrwały i mozolny proces, który, mam jednak nadzieję, zostanie rozpoczęty i stopniowo wdrożony przez organizatora jeszcze w tym roku, ponieważ wzrost cen i kosztów stałych utrzymania budynku galerii oraz postępująca inflacja nie nastrajają optymistycznie i bez zwiększenia dotacji stawiają pod znakiem zapytania możliwość utrzymania instytucji i jej rozwój. Oczywiście poza zwiększeniem dotacji próbuję szukać również zewnętrznych środków na ratowanie budżetu, chociażby składając w listopadzie 9 wniosków do MKiDN w różnych programach operacyjnych, licząc, że chociaż na część uda się pozyskać dotacje. Aby zwiększyć skuteczność pozyskiwania funduszy, pod koniec roku podjęłam decyzję o zmianie struktury organizacyjnej Instytucji, która powoduje, że właśnie rozpoczynamy rekrutację nowych pracowników do zespołu odpowiedzialnych za promocję i komunikację oraz koordynatora do działań interdyscyplinarnych i pozyskiwania środków. Zależy mi między innymi na wypracowaniu większej widzialności i obecności Galerii EL w mediach, co - mam nadzieję - podniesie potencjał marketingowy i wizerunkowy naszej instytucji, a pracownik lub pracowniczka, którą zatrudnię do działań związanych z pozyskiwaniem środków, zarówno tych publicznych, jak i prywatnych, będzie skutecznie ich poszukiwać i zdobywać. Bardzo wierzę w potencjał tego miejsca, również ten komercyjny, dlatego mam pewne pomysły, w jaki sposób moglibyśmy “zarabiać” na naszej galerii i liczę, że na wiosnę uda się zrealizować te plany.
- To, że świat kultury i sztuki jest Pani bliski, to jasne. Są jakieś inne zainteresowania, pasje, którymi mogłaby Pani podzielić się z naszymi Czytelnikami?
- Kultura i sztuka to nierozerwalna część mojego życia, to środowisko, w którym wychowuję swoje dzieci, więc trudno mówić o nich w kategoriach zainteresowania czy pasji, to przestrzeń naszej codzienności. Oprócz tego dużo czasu poświęcam na uprawianie sportu – bieganie po trójmiejskich lasach, pływanie w kaszubskich jeziorach, morsowanie w morzu oraz gotowanie i eksperymentowanie w kuchni oraz spotkania z przyjaciółmi i rodziną.
- Co czeka elblążan jeśli chodzi o Galerię EL na początku 2022 r., jakich wydarzeń możemy się spodziewać?
- Jak wspomniałam wcześniej, już w najbliższy czwartek (13 stycznia - red.) zapraszamy na oprowadzanie autorsko-kuratorskie i otwarcie wystawy Elżbiety Jabłońskiej, tydzień później (20 stycznia - red.) na kolejny wernisaż dużej zbiorowej wystawy wykładowców i wykładowczyń oraz studentów i studentek kierunku Architektura Przestrzeni Kulturowych gdańskiej ASP. Na czas ferii zimowych pani Helena Wojciechowska, nasza nieoceniona edukatorka, przygotowała program codziennych warsztatów dla dzieci, młodzieży oraz weekendowy warsztat dla osób dorosłych, którymi mamy nadzieję rozpocząć regularne i cykliczne zajęcia dla wszystkich chcących się czegoś nauczyć i dowiedzieć o sztuce współczesnej, historii galerii oraz wystawach, które mamy zaplanowane w najbliższym czasie.