Wspominaliśmy już w naszym cyklu niejednokrotnie, że Wulfstan, dzięki któremu wiemy o Truso, wyprawił się w okolice współczesnego Elbląga na zlecenie swojego władcy – Alfreda Wielkiego, króla Sasów Zachodnich. Dziś kilka słów o tym władcy.
Najmłodszy spośród braci
Jak podaje Encyklopedia PWN, Alfred Wielki urodził się 848 lub 849 roku. Był synem króla Ethewulfa, ojcem m. in. Edwarda Starszego.
Alfred został królem po śmierci swojego brata, Ethelreda I. Powstrzymał podboje ze strony Duńczyków "dzięki organizacji pospolitego ruszenia, budowie grodów i floty oraz zręcznej dyplomacji". W 886 odebrał Danii Londyn, zjednoczył pod swoim panowaniem południową i zachodnią Anglię. Alfred Wielki przyczynił się do "rozwoju wczesnoangielskiej kultury umysłowej i rozwoju prozy" – był inicjatorem, a w części autorem przekładów, adaptacji i parafraz dzieł w języku łacińskim. Tyle jeśli chodzi o Encyklopedię.
Nieco więcej o władcy, któremu zawdzięczamy odkrycie Truso przez współczesnych archeologów, dowiadujemy się na twojahistoria.pl. Strona przywołuje hasło ze "Słownika władców Europy średniowiecznej" pod red. Józefa Dobosza (Wydawnictwo Poznańskie, 2005). Co jeszcze wiemy o Alfredzie Wielkim?
Bohater dzisiejszego odcinka „Truso: Śladami wikingów” dwa razy pielgrzymował do Rzymu. Tam w 853 roku papież Leon IV nadał mu godność konsula rzymskiego, "co późniejsze źródła anglosaskie traktowały jego koronację". Co ciekawe, ojciec Alfreda podzielił królestwo między swoich starszych braci, nie uwzględniając najmłodszego potomka. Dopiero śmierć rodzeństwa utorowała mu drogę do tronu Wesseksu. Alfred Wielki został królem w 871 roku.
Duńczycy byli blisko podbicia Anglii, jednak powstrzymał ich właśnie Alfred w bitwie pod Edington w 878 roku. Pokój trwał do 892 r., w tym czasie władca zajął się reformą państwa: armii i administracji. Wykorzystał też ten okres do wzmocnienia obrony kraju, nakazując m. in. budowę floty wielkich łodzi.
Król-tłumacz
"Władza Alfreda była uznawana przez wszystkich Anglosasów, którzy nie znajdowali się pod panowaniem duńskim. W traktacie z duńskim królem Gutrumem-Aethelstanem Alfred wystąpił jako rzecznik Anglosasów znajdujących się na ziemiach zagarniętych przez Duńczyków" – pisze dr hab. Dariusz A. Sikorski, profesor UAM, w „Słowniku władców średniowiecznej Europy”. Alfred Wielki zasłynął też jako prawodawca. Udało mu się odeprzeć również wznowione przez Duńczyków najazdy. Jego syn, Edward, także dzięki wcześniejszym osiągnięciom ojca, przystąpił później nawet do odzyskiwania ziem zagarniętych przez wrogów.
Alfred Wielki to jednak nie tylko osiągnięcia polityczne i militarne ale także kulturalne. Władca gromadził wokół siebie wykształconych ludzi, fundował szkoły dla słabo wykształconego kleru, a nawet, jak pisze Dariusz A. Sikorski, "planował rozszerzenie znajomości pisma na wszystkich wolnych Anglosasów".
"Mimo że stosunkowo późno nauczył się łaciny (lata osiemdziesiąte IX wieku), zasłynął jako pierwszy tłumacz prozy z łaciny na język staroangielski. Jego dziełem są tłumaczenia Księgi Reguły Pasterskiej papieża Grzegorza I Wielkiego, Historii przeciw poganom Pawła Orozjusza, O pocieszeniu, jakie daje filozofia Beocjusza i Historii kościelnej narodu angielskiego Bedy Czcigodnego" – czytamy w "Słowniku władców..." Nie należy się więc dziwić, że wykształcony, oczytany, ceniący sobie kulturę władca wysłał Wulfstana na rekonesans, by dowiedzieć się więcej o realiach ziem położonych nad Bałtykiem. Gdyby nie on, nie poznalibyśmy nigdy relacji z wyprawy Wulfstana do Truso.
Cykl Truso: Śladami wikingów Elbląskiej Gazety Internetowej portEl.pl powstaje we współpracy z Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu, w oparciu o wydane przez nie publikacje naukowe (zob. także "Słownik władców Europy średniowiecznej", Wydawnictwo Poznańskie 2005, pod redakcją Józefa Dobosza).
