Lato – czas wakacji, upragnionych urlopów i wypoczynku na świeżym powietrzu. Zanim jednak wyruszysz na podbój okolicznych parków, lasów czy jezior, upewnij się, że jesteś dobrze chroniony przed kleszczami. Te podstępne pajęczaki pasożytują nie tylko na ludziach, ale też na zwierzętach, roznosząc przy tym tak groźne choroby, jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Jak chronić się przed kleszczami i jednocześnie nie rezygnować z pięknej, słonecznej pogody, która zachęca do relaksu na świeżym powietrzu?
Kleszcze – gdzie żyją i kiedy stają się aktywne?
Kleszcze, choć są niewielkie i bardzo niepozorne, stanowią poważne zagrożenie dla Ciebie i Twoich bliskich. Najchętniej żerują w mocno zacienionych oraz wilgotnych miejscach – zwłaszcza w lasach, na łąkach, ale też w rejonach rzek i stawów. Nie oznacza to jednak, że osoby mieszkające w miastach nie mają się czego obawiać. Przeciwnie, coraz częściej można spotkać te pajęczaki w naszych ogrodach, parkach czy na trawnikach. W zależności od pogody, mogą zacząć żerować już na początku roku i pozostają aktywne nawet do późnej jesieni.
Jakie choroby przenoszą kleszcze?
Kleszcze mogą przenosić wiele poważnych chorób. Spośród nich najniebezpieczniejsze to:
- kleszczowe zapalenie mózgu – pierwsze objawy przypominają grypę. Początkowo wirus namnaża się w skórze i węzłach chłonnych, aż w końcu dociera do pozostałych narządów. Choroba objawia się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i/lub zapaleniem mózgu. Postępuje niezwykle szybko i zazwyczaj wymaga długotrwałego leczenia objawowego oraz rehabilitacji. Do dziś nie wynaleziono leku, który pomógłby skutecznie leczyć chorobę. Aby ustrzec się przed zachorowaniem, warto rozważyć wykonanie profilaktycznego szczepienia;
- borelioza – poważne, wielonarządowe schorzenie o podłożu bakteryjnym. Niekiedy może przebiegać bezobjawowo, innym razem objawia się wędrującym rumieniem. Gdy choroba postępuje i jest w zaawansowanym stadium, może wiązać się z tak uciążliwymi dolegliwościami jak: zapalenie stawów, zaburzenia kardiologiczne i neurologiczne (w zależności od tego, jakie nerwy zostaną zaatakowane, może dojść np. do porażenia nerwów czaszkowych, drżenia mięśni), pogorszenie słuchu (ból, szum, pisk), pogorszenie wzroku (widzenie zamazane, nadwrażliwość na światło), pieczenie i ból skóry;
- anaplazmoza – objawy mogą przypominać te, typowe dla grypy. Zazwyczaj pojawia się nagła gorączka, dreszcze, silny ból głowy, wyraźnie gorsze samopoczucie.
Jak chronić się przed kleszczami?
W walce z kleszczami, niezwykle ważna jest profilaktyka. Możesz w znacznym stopniu zmniejszyć ryzyko ukąszenia, przestrzegając pewnych zasad.
1. Zakładaj na spacery jasne ubrania. Białe spodnie, biały T-shirt, jasna czapka – dzięki temu szybciej zauważysz kleszcza i go usuniesz.
2. Długie spodnie, bluzka z długim rękawem – kolor ubrań to nie jedyna kwestia, na którą warto zwrócić uwagę. Równie istotna jest ich długość. Najlepiej będzie, jeśli wybrana przez Ciebie odzież zasłoni całe Twoje ciało, dzięki czemu kleszcz nie wbije się w skórę. Nie zapomnij też o czapce oraz pełnych butach.
3. Obserwuj się – po powrocie do domu dokładnie obejrzyj swoją skórę. Sprawdź przede wszystkim dobrze ukrwione miejsca, a także zakamarki, w których mógł ukryć się kleszcz. Zwróć uwagę zwłaszcza na zagięcia pod kolanami, okolice pępka, pachwin i pach.
4. Weź prysznic – po dłuższym spacerze dobrze jest wziąć prysznic. Da Ci to przyjemne uczucie orzeźwienia i sprawi, że niezauważony kleszcz, który nie zdążył wbić się w Twoją skórę, spłynie razem z wodą.
5. Stosuj środki odstraszające kleszcze – bez względu na to, czy wybierasz się tylko na krótki spacer, czy planujesz całodzienną wyprawę np. na grzyby, przed wyjściem z domu zabezpiecz skórę środkiem odstraszającym owady (znajdziesz je na: https://www.doz.pl/apteka/k4895-Preparaty_na_insekty). Tego typu preparaty mają zwykle formę sprayu lub płynu.
Jak usunąć kleszcza?
Stało się – kleszcz wbił się w Twoją skórę. Co robić? W takiej sytuacji liczy się czas. Im szybciej usuniesz kleszcza, tym mniejsze ryzyko, że zarazi Cię chorobotwórczymi patogenami. W miarę możliwości, staraj się mieć zawsze przy sobie przyrząd do usuwania kleszczy, np. pęsetę czy specjalne szczypce. Planując dłuższy wyjazd, warto także zaopatrzyć się w gaziki i preparat do dezynfekcji skóry.
Do usunięcia kleszcza nie wolno używać benzyny, zmywacza do paznokci, alkoholu czy oleju – może to przynieść odwrotny skutek, ponieważ kleszcz może wówczas wydalić zwiększoną ilość materiału zakaźnego.
Jeśli korzystasz z pęsety (najlepiej, aby była nieco zakrzywiona), postaraj się uchwycić nią kleszcza za główkę – jak najbliżej skóry. Gdy już to zrobisz, pociągnij go pionowo do góry. Po usunięciu pajęczaka, zdezynfekuj skórę alkoholem. Jeżeli zauważysz, że zaczerwienienie dookoła miejsca wkłucia nie znika, a nawet się powiększa, puchnie, pulsuje lub boli, zgłoś się do lekarza.