Zdaniem ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa Polska codziennie staje się ofiarą ataków dezinformacyjnych przeprowadzanych przez stronę rosyjską. Ataki te zintensyfikowały się w momencie, gdy Polska stanęła po stronie Ukrainy w toczącej się wojnie na terytorium tego kraju.
Co jakiś czas Polscy internauci mogą natknąć się na fałszywe informacje dotyczące relacji polsko-ukraińskich. Są one rozpowszechniane przez stronę rosyjską, która chce zdyskredytować działania polskich służb w oczach obywateli. Pierwszym celem ataku stały się doniesienia o rzekomym nieodpowiednim traktowaniu obcokrajowców przez służby ukraińskie i polskie. W sieci co jakiś czas pojawiają się zmanipulowane zdjęcia, często pochodzące z innych krajów lub sprzed lat, z nieprawdziwymi informacjami, których celem jest zdyskredytowanie obu krajów także na arenie międzynarodowej.
Na szczęście powstaje coraz więcej narzędzi do walki z dezinformacją, a informacje o tym, jak chronić się przed zmanipulowanymi wiadomościami, szczególnie o konflikcie zbrojnym toczącym się w Ukrainie, można znaleźć na każdym kroku.
Jakie są najbardziej skuteczne metody na walkę z rosyjską dezinformacją?
Korzystanie z zaufanego połączenia i ochrona urządzenia
Strona rosyjska regularnie przeprowadza ataki cybernetyczne na polskie strony internetowe, konta w mediach społecznościowych czy skrzynki e-mail. Następnie niektóre z przejętych danych mogą być wykorzystywane do siania kolejnych fake newsów. Warto rozpocząć od ochrony swojego urządzenia i wszystkich haseł. Przydatne okaże się zainstalowanie wirtualnej sieci prywatnej VPN dla Windows 10 lub na urządzeniach mobilnych, stosowanie unikalnych i bardzo silnych haseł oraz regularne sprawdzanie swoich komputerów i telefonów pod kątem złośliwego oprogramowania.
Szukanie informacji tylko w sprawdzonych źródłach
Prywatne profile w mediach społecznościowych lub grupy publiczne np. na Facebooku nie są najlepszym źródłem informacji. Obecnie każdy może udostępnić lub polubić dowolny post lub zdjęcie i sprawić, że stanie się ono widoczne dla innych i niejako “legitymizowane” w oczach odbiorców. Informacji o tym, co dzieje się za naszą wschodnią granicą oraz o relacjach polsko-ukraińskich warto szukać w wiarygodnych i zaufanych mediach, które promują materiały z potwierdzonych źródeł, udostępniają opinie ekspertów i pozwalają odbiorcom uzyskać wiarygodny obraz sytuacji. Pomocne są także oficjalne źródła informacji, które można znaleźć na oficjalnych stronach rządowych.
Badanie źródeł
Podstawowym elementem dziennikarstwa są wywiady z pierwszej ręki, cytowanie wypowiedzi prawdziwych osób lub umieszczanie odnośników do źródeł, z których pochodzą dane informacje. Każdą informację, która może być powielana przez dezinformatorów można także sprawdzić odwołując się do stron firm i agencji rządowych, oficjalnych kont w mediach społecznościowych oraz na popularnych portalach informacyjnych.
Niektóre fake newsy udostępniane Internecie wprowadzają w błąd lub są rażąco fałszywe. Inne z kolei mogą przedstawiać prawdziwe zdarzenia i dodawać do nich subtelne nieprawdziwe fakty. Mogą nieproporcjonalnie wyolbrzymiać drobne kontrowersje lub pomijać ważne szczegóły, aby przyciągnąć odbiorców i wzbudzić ich zaufanie. Kluczem dla odbiorcy jest szukanie niedomówień, luk lub rozbieżności w przedstawianej historii.
Niepowielanie niesprawdzonych informacji
Największą bronią w rękach cyberprzestępców jest zachowanie samych internautów. To oni powielając, udostępniając, lajkując i komentując fake newsy sprawiają, że stają się one coraz bardziej widoczne dla innych użytkowników. Algorytmy, które stoją za promowaniem popularnych treści w mediach społecznościowych pomagają w rozszerzaniu fake newsów. Z tego powodu tak ważne jest nieudostępnianie informacji, co do których prawdziwości jest się pewnym.
Zgłaszanie fake newsów
W sieci działają stowarzyszenia, bazy danych oraz portale, których celem jest pomoc w walce z dezinformacją. Jednym z najpopularniejszych portali jest strona Demagog.org.pl. Także polskie służby na bieżąco weryfikują i reagują na fałszywe zgłoszenia. W przypadku pojawienia się nieprawdziwych informacji na portalach społecznościowych każdy użytkownik może je zgłosić do administracji serwisu. Warto zwracać uwagę na wszelkie informacje nawołujące do przemocy, siejące propagandę lub przedstawiające ofiary wojny, lub pomagające im kraje w złym świetle. Równie podejrzane są posty z krzykliwymi nagłówkami, namawiającymi do kliknięcia artykułu (tzw. clickbait).
Trudna walka z dezinformacją
Plaga fake newsów stała się prawdziwą bolączką, a walka z nią nierzadko przypomina walkę z wiatrakami. Na ataki rosyjskich dezinformatorów są narażone szczególnie te osoby, które często korzystają z mediów społecznościowych i to na informacjach pojawiających się na tych stronach bazują swoją wiedzę o tym, co dzieje się w kraju i na świecie.
Niestety, fake newsy potrafią być przekazywane w tak przekonujący sposób, że co jakiś czas podłapują je także zaufane stacje telewizyjne i portale informacyjne. Z tego powodu warto przede wszystkim sprawdzać każdą podejrzaną, wzbudzającą złe emocje lub niebezpieczną w swoich konsekwencjach informację u źródła oraz czerpać wiedzę od ekspertów w danej dziedzinie oraz oficjalnych serwisów i portali.
