Dzisiejsi bohaterowie Opowieści z lasu to organizmy żłożone z heterotroficznych ("cudzożywnych") grzybów, wchodzących w luźną lub ścisłą symbiozę z innymi organizmami. - Porosty to grupa obejmująca ok. 17 tys. gatunków żyjących w różnorodnych siedliskach na całej kuli ziemskiej – informuje ekologia.pl.
Spotkamy je w bardzo różnorodnych środowiskach, nawet o trudnych warunkach siedliskowych, jak pustynie czy wysokie góry. Mogą przetrwać bez dostępu do wody, są odporne na niskie i wysokie temperatury czy promieniowanie UV. Porosty to prawdziwe przyrodnicze twardziele...
Istnieje wiele rodzajów porostów, te mocniej związane z lasem to m. in. porosty nadrzewne (epifityczne). W samej Polsce stwierdzono występowanie 1600 gatunków.
Porosty pojawiły się już w dewonie, czyli ok. 400 mln lat temu, o czym również informuje ekologia.pl. Są jednak uczeni, którzy pojawienie się pierwszych porostów datują nawet na na okres między 550 a 635 mln lat temu.
- Porosty są organizmami symbiotycznymi składającymi się z mikobiontów (grzybów) oraz fotobiontów (sinic lub zielenic) – czytamy na ekologia.pl. - Związek ten może mieć charakter luźny lub bardzo ścisły (wnikanie strzępek grzyba do komórek glonów). Mikobionty pełnią funkcję ochronną i podporową oraz dostarczają fotobiontom wodę, sole mineralne i niektóre związki organiczne; fotobionty dostarczają mikobiontom produkty fotosyntezy – podaje portal.
Ich ciało nazywane jest plechą, rozmnażają się bezpłciowo poprzez jej fragmentację.
Porosty mają też olbrzymie znaczenie dla całego świata przyrody. To organizmy pionierskie – przygotowują podłoże dla innych, bardziej wymagających roślin, są pożywieniem bezkręgowców i niektórych kręgowców, ptaki z kolei wykorzystują je do budowy gniazd, ponieważ „właściwości antyseptyczne porostów ograniczają rozwój pasożytów gniazdowych".
Również ludzie wykorzystują niektóre porosty jako pokarm, a także jako środek barwienia tkanin czy składnik utrwalający zapachy w kosmetykach. Niektóre porosty są też wykorzystywane w medycynie.
- Naukowcy dostrzegli bezpośredni związek między strukturą porostów a ich wrażliwością na zanieczyszczenia powietrza – pisze Jadwiga Kuczyńska na stronie Lasów Państwowych. - Zależność jest taka, że im bardziej złożona struktura porostu, tym większa jego wrażliwość na zanieczyszczenia. Patrząc na to z drugiej strony, jeśli spotykamy porosty o bardzo złożonej budowie to wiemy, że jesteśmy w rejonie o bardzo czystym powietrzu. Utworzono dobrze już znaną skalę porostową. Obejmuje ona 7 stopni zanieczyszczenia powietrza. Pierwszy stopień to tzw. bezwzględna pustynia porostowa, czyli rejon o silnie zanieczyszczonym powietrzu.
- W lasach Nadleśnictwa Elbląg spotkać możemy gatunki porostów z rodzaju mąkli czy brodaczki znajdujące się w 5 i 6 strefie skali porostowej, oznaczającej czyste powietrze o niewielkim stopniu skażenia - wskazuje Jan Piotrowski z elbląskiego nadleśnictwa.
Do najpopularniejszych porostów w polskich lasach należą m. in. chrobotek leśny i chrobotek szydlasty. Wiele porostów jest w naszym kraju objętych ochroną gatunkową.