Został zainicjowany w Polsce przez nieżyjącego już Marka Kotańskiego, który był twórcą stowarzyszenia Monar i Ruchu Wychodzenia z Bezdomności Markot. Dzień ten jest okazją do organizowania różnego rodzaju akcji pomocy ludziom bezdomnym oraz spotkań informacyjnych mających na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na problemy ludzi bezdomnych.
Bezdomność w ujęciu socjologicznym jest problemem społecznym, charakteryzującym się brakiem miejsca stałego zamieszkania, brakiem miejsca pojmowanego jako dom. Natomiast w ujęciu psychologicznym bezdomność to kryzysowy stan egzystencji osoby nieposiadającej faktycznego miejsca zamieszkania i pozbawionej środków do zaspokojenia elementarnych potrzeb, co powoduje poważne upośledzenie psychicznego i społecznego funkcjonowania człowieka.
Definicja prawna, która zawarta została w Ustawie o pomocy społecznej mówi, że za osobę bezdomną uważa się „osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania”.
Przyczyn bezdomności jest wiele i często trudno je wszystkie sklasyfikować, kodyfikacja prawna nie bierze pod uwagę sytuacji, gdy na przykład konflikty rodzinne uniemożliwiają faktyczne współzamieszkiwanie w lokalu, w którym jest się zameldowanym.
Brak domu uniemożliwia normalny rozwój człowieka, wpływa negatywnie na stan zdrowia psychicznego i fizycznego, uniemożliwia rozwijanie aspiracji kulturowych oraz regenerację sił i wypoczynek, co doprowadza do deprawacji na wszystkich poziomach egzystencji, począwszy od podstawowych potrzeb fizjologicznych, a na potrzebach związanych z samorealizacją skończywszy.
Próby sklasyfikowania przyczyn bezdomności w Polsce podjął się E. Moczuk, który wyróżnił następujące sytuacje sprzyjające rozwojowi tego zjawiska:
- społeczno-ekonomiczna kondycja kraju, która miła wpływ na wzrost bezrobocia, postępującą likwidację hoteli robotniczych, brak miejsc: w szpitalach, zakładach opiekuńczych oraz domach pomocy społecznej, brak opieki nad wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 roku życia, jak również brak ośrodków dla nosicieli wirusa HIV
- prawna możliwość wyeksmitowania lokatora „na bruk” za zaległości w opłatach czynszowych
- patologie takie jak: alkoholizm, przestępczość, odrzucenie lub braku opieki ze strony najbliższych, rozwód lub trwały rozpad więzi formalnych lub nieformalnych, prostytucja kobiet oraz przemoc w rodzinie
- świadomy wybór innego sposobu życia poprzez odrzucenie obowiązującego systemu wartości wynikający z osobistej natury socjopsychologicznej
- poczucie niższości, osamotnienia, wstydu oraz przekonania o złej naturze świata i ludzi wynikające z przyczyn osobowościowych.
Skalę zjawiska bezdomności określa w Polsce nieprecyzyjna liczba od 30 do nawet 300 tysięcy osób. Według ustawy o pomocy społecznej, pomoc bezdomnym należy do zadań własnych gminy i może ona mieć formę udzielenia schronienia, posiłku, ubrania, a także zasiłku celowego na leczenie. Gminy mogą też zlecać wykonywanie zadań związanych z ograniczaniem bezdomności organizacjom pozarządowym. Najbardziej znanymi ogólnopolskimi organizacjami specjalizującymi się w tym zakresie są: Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta oraz założone przez Marka Kotańskiego Stowarzyszenie „Monar” i jego wyspecjalizowana jednostka organizacyjna „Markot”.
W roku 2000 w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej opracowany został resortowy Program „Bezdomność”, który uwzględnia działania o charakterze:
- profilaktycznym, aby zapobiegać utrwalaniu się i poszerzaniu zjawiska bezdomności wśród najbardziej zagrożonych bezdomnością grup społecznych
- osłonowym, aby zapobiegać degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych z zastosowaniem standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej oraz podstawowych elementów pracy socjalnej
- aktywizującym, aby doprowadzić do wyprowadzania z bezdomności konkretnych osób i grup społecznych, rokujących perspektywy przezwyciężenia tej sytuacji.
W Elblągu przebywa ok. 400 osób bezdomnych. Pomocy osobom bezdomnym w Elblągu udzielają:
- Dom dla Bezdomnych Mężczyzn im. św. Brata Alberta (albertynki) - liczba miejsc: 60; ul. Nowodworska 49, tel. 055 32 69 60
- Stacja Socjalna Lazarus w Elblągu
- Stowarzyszenie Pomocy Humanitarnej Św. Łazarza; ul. Komeńskiego 42, ul. Grunwaldzka 85, tel. 055 642 99 89
- Diecezjalny Dom Samotnej Matki i Dziecka; ul. Bema 79, tel. 055 233 80 79.
Definicja prawna, która zawarta została w Ustawie o pomocy społecznej mówi, że za osobę bezdomną uważa się „osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania”.
Przyczyn bezdomności jest wiele i często trudno je wszystkie sklasyfikować, kodyfikacja prawna nie bierze pod uwagę sytuacji, gdy na przykład konflikty rodzinne uniemożliwiają faktyczne współzamieszkiwanie w lokalu, w którym jest się zameldowanym.
Brak domu uniemożliwia normalny rozwój człowieka, wpływa negatywnie na stan zdrowia psychicznego i fizycznego, uniemożliwia rozwijanie aspiracji kulturowych oraz regenerację sił i wypoczynek, co doprowadza do deprawacji na wszystkich poziomach egzystencji, począwszy od podstawowych potrzeb fizjologicznych, a na potrzebach związanych z samorealizacją skończywszy.
Próby sklasyfikowania przyczyn bezdomności w Polsce podjął się E. Moczuk, który wyróżnił następujące sytuacje sprzyjające rozwojowi tego zjawiska:
- społeczno-ekonomiczna kondycja kraju, która miła wpływ na wzrost bezrobocia, postępującą likwidację hoteli robotniczych, brak miejsc: w szpitalach, zakładach opiekuńczych oraz domach pomocy społecznej, brak opieki nad wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 roku życia, jak również brak ośrodków dla nosicieli wirusa HIV
- prawna możliwość wyeksmitowania lokatora „na bruk” za zaległości w opłatach czynszowych
- patologie takie jak: alkoholizm, przestępczość, odrzucenie lub braku opieki ze strony najbliższych, rozwód lub trwały rozpad więzi formalnych lub nieformalnych, prostytucja kobiet oraz przemoc w rodzinie
- świadomy wybór innego sposobu życia poprzez odrzucenie obowiązującego systemu wartości wynikający z osobistej natury socjopsychologicznej
- poczucie niższości, osamotnienia, wstydu oraz przekonania o złej naturze świata i ludzi wynikające z przyczyn osobowościowych.
Skalę zjawiska bezdomności określa w Polsce nieprecyzyjna liczba od 30 do nawet 300 tysięcy osób. Według ustawy o pomocy społecznej, pomoc bezdomnym należy do zadań własnych gminy i może ona mieć formę udzielenia schronienia, posiłku, ubrania, a także zasiłku celowego na leczenie. Gminy mogą też zlecać wykonywanie zadań związanych z ograniczaniem bezdomności organizacjom pozarządowym. Najbardziej znanymi ogólnopolskimi organizacjami specjalizującymi się w tym zakresie są: Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta oraz założone przez Marka Kotańskiego Stowarzyszenie „Monar” i jego wyspecjalizowana jednostka organizacyjna „Markot”.
W roku 2000 w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej opracowany został resortowy Program „Bezdomność”, który uwzględnia działania o charakterze:
- profilaktycznym, aby zapobiegać utrwalaniu się i poszerzaniu zjawiska bezdomności wśród najbardziej zagrożonych bezdomnością grup społecznych
- osłonowym, aby zapobiegać degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych z zastosowaniem standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej oraz podstawowych elementów pracy socjalnej
- aktywizującym, aby doprowadzić do wyprowadzania z bezdomności konkretnych osób i grup społecznych, rokujących perspektywy przezwyciężenia tej sytuacji.
W Elblągu przebywa ok. 400 osób bezdomnych. Pomocy osobom bezdomnym w Elblągu udzielają:
- Dom dla Bezdomnych Mężczyzn im. św. Brata Alberta (albertynki) - liczba miejsc: 60; ul. Nowodworska 49, tel. 055 32 69 60
- Stacja Socjalna Lazarus w Elblągu
- Stowarzyszenie Pomocy Humanitarnej Św. Łazarza; ul. Komeńskiego 42, ul. Grunwaldzka 85, tel. 055 642 99 89
- Diecezjalny Dom Samotnej Matki i Dziecka; ul. Bema 79, tel. 055 233 80 79.
mk