Zamechowska służba zdrowia (Odcinek 1: Środowisko pracy i organizacja)
Zamech należał do nielicznej grupy przedsiębiorstw posiadających własną służbę zdrowia. Miała ona swoje początki w skromnym ambulatorium powołanym do życia jesienią 1945 r., zaraz po powstaniu Stoczni nr 16. Przez kolejne ponad 50 lat, zmieniając nazwy, rozwijała się z powodzeniem zatrudniając w szczycie blisko 120 osób personelu medycznego. Tym dwuodcinkowym opracowaniem chciałbym przypomnieć czym była zamechowska służba zdrowia dla naszego miasta. Wśród pracowników tej instytucji było wielu łączących powołanie z pracą, której bez reszty się poświęcali. Myślę, że zasługują na naszą pamięć
Dawno temu w Elblągu... oczekiwano cesarskiej pary
Wczoraj po południu i wieczorem w Tolkmicku (niem. Tolkemit) i w Kadynach (niem. Cadinen) panowało niemałe ożywienie i napięcie. Nikt nie wiedział dokładnie, kiedy i gdzie przybędzie Jego Królewska Mość Cesarz, więc ludzie czekali godzinami na darmo. W tolkmickim porcie na przyjęcie Cesarza czekał barkas* z oddelegowaną załogą oraz parowiec rządowy „von Holdwede” - o tym pisała elbląska prasa we wrześniu 1900 roku. Przeczytaj, o czym jeszcze pisano.
Empik przy 1 Maja, czyli dwupiętrowy raj
Czytając w grupach internetowych komentarze osób stęsknionych za dawnym Elblągiem, często można natknąć się na słowa dotyczące ulicy 1 Maja. Mieszkańcy piszą o tym, że kiedyś było to ścisłe centrum, fragment miasta tętniący życiem, pełen ludzi i prężnie działających sklepów. Dziś rzeczywiście sytuacja rysuje się inaczej – większość lokali stoi pustych, brakuje chętnych na wynajem, a ludzie kręcą się co najwyżej przy fontannach, niedawno otwartych ponownie.
"Sąd ukarał niesumienną robotnicę" (Głos z przeszłości, odc. 110)
- W związku ze zbliżającymi się Dniami Morza odbyła się narada przedstawicieli kół Ligi Morskiej. Na naradzie utworzono plan prac przygotowawczych oraz postanowiono powołać komitet obchodu – pisała prasa w 1950 r.
Dawno temu w Elblągu... tramwaj potrącił chłopca
Dziś w południe około godz. 12.30 na ulicy Królewieckiej (niem. Königsbergerstraße), w pobliżu restauracji Wehsera około ośmioletni syn wdowy po mistrzu ślusarskim Blutmannie został potrącony przez tramwaj. Chłopiec doznał poważnych obrażeń. Jak nam przekazano, chłopiec kręcił się po ulicy bez nadzoru - o tym pisała elbląska prasa we wrześniu 1900 roku. Przeczytaj, o czym jeszcze pisano.
Osiągnął znaczne oszczędności w paliwie (Głos z przeszłości, odc. 109)
- W Elblągu przystąpiono do organizacji sieci wielobranżowych sklepów Miejskiego Handlu Detalicznego – pisała prasa w 1950 r.
Opowieści o Dąbrowie (odc. 2, lata powojenne)
W poprzednim odcinku przybliżyłem historię szkoły w podelbląskiej Dąbrowie. Była ona tu bardzo potrzebna, bo w blisko 40 okolicznych gospodarstwach (w tym blisko 30 w samej Dąbrowie) żyły wielodzietne rodziny. Dziś opierając się na wspomnieniach emerytowanej nauczycielki tejże szkoły – Zofii Lisowskiej – i korzystając z dopowiedzeń kilku innych osób wspomnianych w posłowiu, opowiem o tym, czym trudzili się polscy gospodarze w okresie powojennym oraz przekażę inne ciekawe szczegóły z życia tutejszej społeczności tamtych dni. Z zawstydzeniem wyznaję, że zainteresowałem się tym dopiero po trzynastu latach, od kiedy tu zamieszkałem. Mam nadzieję, że to skromne opracowanie zachęci do ożywionej wymiany informacji na temat tej dawnej i tej najnowszej historii Dąbrowy.
Dawno temu w Elblągu… wzmożono kontrole na drogach
Często na ulicach i szosach w okolicy Elbląga dochodzi do wypadków z udziałem rowerzystów, którzy z dużą prędkością i nie używając dzwonka jeżdżą na odcinkach uczęszczanych przez spacerowiczów. Jak udało nam się dowiedzieć, na tych właśnie odcinkach wzmożono surową kontrolę policji z powiatu ziemskiego, by położyć kres niebezpiecznym zachowaniom niektórych rowerzystów - pisała elbląska prasa we wrześniu 1900 roku. O czym jeszcze pisała?
Architektura, wizerunek i tożsamość (Śladami powojennego elbląskiego Nowego Miasta, odc. 2)
W pierwszym odcinku mojej opowieści przedstawiłem, jak doszło do i co zdeterminowało powojenną odbudowę elbląskiego Nowego Miasta, które od tego momentu zaczęto nazywać Śródmieściem. W tym odcinku przedstawię przykłady śródmiejskiej architektury socrealistycznej, opowiem o tym jaką rolę pełniła ta dzielnica w powojennym Elblągu do końca XX w., zadumam się nad jej obecnym stanem i poczynię refleksję na temat tożsamości współczesnego elblążanina.
“W służbie klasy robotniczej” (Głos z przeszłości, odc. 108)
- W wyniku przeprowadzonych wyborów, przewodniczącą MRN Elbląga wybrano jednogłośnie tow. Henrykę Pękalską – pisała prasa w 1950 r.
Dawno temu w Elblągu…odbyła się próbna jazda automobilu
Wyprodukowany przez fabrykę pojazdów silnikowych i silników w Marienfelde koło Berlina na cele tutejszej centrali elektrycznej automobil przybył do Elbląga. Już wczoraj i dziś odbyły się jazdy próbne - pisała elbląska prasa we wrześniu 1900 roku. O czym jeszcze pisała?
Powiększyć kadry ludowej inteligencji (Głos z przeszłości, odc. 107)
- W Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym odbyły się egzaminy dojrzałości, do których przystąpiło 35 uczniów, wśród których wybili się na czołowe miejsca aktywiści ZMP. Potwierdzili oni w ten sposób, że można aktywnie pracować społecznie i być jednocześnie przodownikami w nauce - pisała o Elblągu prasa w 1950 r.
Publiczna Szkoła Powszechna w Dąbrowie - czy ktoś jeszcze pamięta? (Opowieści o Dąbrowie, odc. 1)
Polska Publiczna Szkoła Powszechna w podelbląskiej Dąbrowie została uruchomiona jako jednoklasowa już we wrześniu 1945 r. Mieściła się w wybudowanym na przełomie XIX i XX w. budynku z czerwonej cegły i krytym czerwoną dachówką, znajdującym się mniej więcej pośrodku historycznych granic wsi – dziś przy zjeździe w ulicę Olchową. Działała tu do roku 1972. Sam budynek przy ul. Królewieckiej 285 – obecnie objęty ochroną konserwatora zabytków - jest świadkiem ponad 120-letniej historii. Mieszkają w nim należący do najstarszych mieszkańców Dąbrowy - Zofia i Franciszek Lisowscy, którzy opowiedzieli mi o powojennej historii nie tylko szkoły w Dąbrowie, ale też samej miejscowości. Niniejszą publikacją otwieram cykl artykułów poświęconych powojennej historii Dąbrowy i jej mieszkańców, w tym zagadnieniom zupełnie współczesnym.
Dawno temu w Elblągu... żona pobiła męża
Nie okazała się łagodną kobietą żona robotnika P. z ulicy Janowskiej (niem. Herrenstraße). Gdy mąż kobiety ostatniej nocy przyszedł trochę spóźniony do domu, po krótkim kazaniu, którego mąż nie przyjął ze zrozumieniem, tak mocno go pobiła, że ten ciężko ranny trafił do miejskiego szpitala - o tym pisała elbląska prasa w sierpniu 1900 roku. Przeczytaj, o czym jeszcze pisano.
Śladami powojennego Nowego Miasta (Koncepcja odbudowy Śródmieścia, odc. 1)
Elbląskie historyczne Stare i Nowe Miasto uległo zagładzie w czasie walk na przełomie stycznia i lutego 1945 roku. Z tej też przyczyny nazwał ktoś później Elbląg „Pompejami Północy”. Był to symboliczny kres pewnej epoki w historii naszego miasta, ale i początek nowej. Tematem przewodnim spaceru z cyklu „Sobota z Przewodnikiem PTTK” była powojenna koncepcja urbanistyczna oraz realizacja zabudowy tej dzielnicy miasta, które zyskało wówczas nazwę „Śródmieście I”. Spacer po odbudowanym z ruin wojennych polskim Nowym Mieście oraz opowieść o nim poprowadził Daniel Lewandowski. Była to również okazja do wymiany opinii na temat niekorzystnych zjawisk, jakim ta dzielnica podlega przez ostatnią dekadę. Zobacz zdjęcia ze spaceru.
"Podkreślano wysokie uświadomienie społeczeństwa elbląskiego" (Głos z przeszłości, odc. 106)
- Zespół taneczny cieszy się uznaniem nie tylko mieszkańców Elbląga, ale i ludności wiejskiej. Dobrze rozwija się także zespół sceniczny. Biblioteka świetlicowa dysponuje już ok. 200 tomami książek, które znajdują coraz więcej czytelników – pisała prasa o życiu kulturalnym w Zakładach Mechanicznych w 1950 r.
Dawno temu w Elblągu... Cesarska para odwiedziła Kadyny
Jak wiadomo, Jego Królewska Mość i jej Królewska Mość Cesarzowa przybędą wkrótce do Kadyn (niem. Cadinen). Cesarska para oczekiwana jest w Kadynach pod koniec września. Urzędnik odpowiedzialny za cesarskie stajnie był w ostatnich dniach w Kadynach, by wydać zarządzenia w sprawie ulokowania wozów i koni cesarskiej stajni. Z zarządzeń tych można wysnuć wniosek, że para cesarska zatrzyma się w Kadynach na dłużej - o tym pisała elbląska prasa w sierpniu 1900 roku. Przeczytaj, o czym jeszcze pisano.
Wojciech Grott: Polacy się postawili, powiedzieli "nie"
- Można przypuszczać, że w takiej sytuacji Niemcy poczyniliby postępy dużo szybciej. Niemniej z uwagi na różne uwarunkowania w tym polityczne tamtych dni, Adolf Hitler podjął decyzję o nierozpoczynaniu działań zbrojnych 25 sierpnia i przełożeniu ich na 1 września. - mówi Wojciech Grott z Muzeum II Wojny Światowej. 25 sierpnia wojska niemieckie miały rozpocząć wojnę z Polską. Z gdańskim historykiem śledzimy najważniejsze wydarzenia poprzedzające wybuch wojny.
Gildia Kupców Żuławskich. Lakierki, kasety i frytki
Gdy w zeszłym miesiącu dzieliłem się swoimi wspomnieniami z ulicy Pawiej, zahaczyłem mimochodem o znajdującą się niedaleko popularną Gildię Kupców Żuławskich. Tym razem zapraszam do wspominek związanych właśnie z tym miejscem, dziś już nieistniejącym w takiej formie – kilka lat temu ustąpiło bowiem miejsca salonowi meblowemu.
"Upłynęły już trzy miesiące, a telefonu wciąż nie ma" (Głos z przeszłości, odc. 105)
- Celem ułatwienia dojazdu do domów publiczności, przebywającej na ostatnich seansach filmowych, przez umożliwienie korzystania z tramwajów dziennych, kierownictwo kina Mars zmieniło godziny wyświetlania filmów - pisała o Elblągu prasa w 1950 r.
To się czyta
FotoreportEl
