Historia okolic Elbląga: Miłoradz i Pordenowo (odc. 188)
W dzisiejszym odcinku naszego cyklu odwiedzamy gminę Miłoradz i Lichnowy, które w latach 1975-98 należały do województwa elbląskiego. O historycznych ciekawostkach opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Partia a spółdzielnie
Jak Komitet Powiatowy PZPR w Elblągu „pracował” z organizacjami partyjnymi w spółdzielniach produkcyjnych powiatu elbląskiego w ocenie wojewódzkiej organizacji partyjnej jesienią 1953 roku.
Mały Pasłęk, wielka historia – co powstańcy listopadowi i styczniowi robili nad Wąską
„Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?” – pytał w 1800 roku Tadeusz Kościuszko. Odpowiedzią rodaków były dwa powstania narodowe, które przeszły do historii jako listopadowe i styczniowe. Owszem, rzucenie wyzwania zaborczym potęgom i w 1830, i 1863 roku zakończyło się klęską, a nasi „poszli w bój bez broni”. Rozliczać należy jednak poszczególnych dowódców, a nie zwykłych żołnierzy, którzy albo ginęli na polu walki albo czekał ich los tułaczy po Europie. Jednym z przystanków na tej drodze okazał się Pasłęk.
Dawno w temu w Elblągu... ojciec udaremnił randkę
Zakochany chłopak umówił się z młodszą od siebie ukochaną pisemnie w piątek wieczorem przy pomniku wojennym na placu Zabaw (chodzi o pomnik poległych w wojnie francusko-pruskiej 1870-1871, stojący kiedyś przy obecnym placu Wolności). Chłopak pojawił się punktualnie o ustalonej godzinie. Zamiast ukochanej na miejscu zjawił się jej wściekły ojciec, który przechwycił zaproszenie na randkę i posłał zakochanego chłopaka, wpierw dając mu baty, do domu (AZ, niedziela, 19.11.1893 r.).
Historia okolic Elbląga: Mątowy Wielkie i Małe (odc. 187)
Kontynuujemy naszą wędrówkę po gminie Miłoradz, która w latach 1975-1998 leżała w granicach województwa elbląskiego. Dzisiaj Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK opowiada o historii wsi Mątowy Małe i Mątowy Wielkie, które mają do dzisiaj swój związek z Elblągiem.
Jak utrwalano władzę w spółdzielniach produkcyjnych
W dzisiejszym odcinku cyklu Marcina Ślaskiego o czasach PRL przedstawiamy fragmenty sprawozdań z drugiej połowy 1952 roku, w których mowa o spółdzielczości produkcyjnej. Jakimi problemami żyli wówczas partyjni działacze?
Mały Pasłęk, wielka historia – ostatnia wojna polsko-krzyżacka a sprawa pasłęcka
Płynąć z prądem czy pod prąd historii? – takie pytanie zadają sobie władcy od tysięcy lat. Ów dylemat nie ominął także Albrechta Hohenzollerna – Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego. W obliczu postępującej reformacji Albrecht musiał bowiem zdecydować, czy Zakon pozostaje wierny papieżowi czy przechodzi na stronę Marcina Lutra i jego zwolenników. Ostatecznie wybrał drugą, bardziej ryzykowną, opcję i dziś wiemy, że był to słuszny wybór. Zresztą odwagi Wielkiemu Mistrzowi nigdy nie brakowało, o czym świadczy kilkuletnia wojna z Polską. Wojna, w której ważną rolę odegrał Pasłęk.
Dawno temu w Elblągu... padły strzały
Zatrudniony w tutejszym magistracie pan R. próbował wczoraj odebrać sobie życie. Mężczyzna oddał dwa strzały z rewolweru. Jeden w klatkę piersiową a drugi w głowę. Oba strzały nie były śmiertelne (AZ, środa, 08.11.1893 r.).
Historia okolic Elbląga: Stara Kościelnica i Bystrze (odc. 186)
Kontynuujemy naszą wędrówkę po miejscowościach gminy Miłoradz, która w latach 1975-98 leżała w granicach województwa elbląskiego. O historii wsi Stara Kościelnica i Bystrze opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Wieś i polityka
Dziś będzie o tym, jak wojewódzkie władze partyjne kontrolowały realizację planów obowiązkowych dostaw i finansowych zobowiązań wsi wobec państwa w województwie gdańskim w 1953 roku.
Mały Pasłęk, wielka historia – książę Witold szturmuje pasłęckie mury
Z rodziną wychodzi się dobrze tylko na zdjęciu? Choć w czasach Jagiellonów nikt nawet nie marzył o aparacie fotograficznym, relacje księcia Witolda i króla Władysława Jagiełły dobrze ilustruje to powiedzenie. Przez ponad 50 lat ich armie wielokrotnie krzyżowały ze sobą miecze, a przelana litewska krew do dziś jest wypominana Jagielle nad Niemnem. Niemniej, gdy zaszła taka potrzeba, stryjeczni bracia potrafili ze sobą współpracować. Chociażby w 1410 roku i cztery lata później, gdy siły polskie i litewskie stały ramię w ramię przeciw Krzyżakom. Wojenna ścieżka zaprowadziła wówczas Witolda pod mury Pasłęka.
Dawno temu w Elblągu... odbył się bazar na cele charytatywne
Jak już wcześniej donosiliśmy na naszych łamach, w niedzielę po południu od godz. 16 Związek Dobroczynny św. Elżbiety organizuje bazar z losowaniem. Zwracamy jeszcze raz uwagę naszych czytelników na tę informację (AZ, niedziela, 05.11.1893 r.).
Co słychać w spółdzielniach produkcyjnych?
2 maja 1952 r. podczas posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Gdańsku omawiano pracę Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Malborku „na odcinku” linii spółdzielni produkcyjnych. Wskazywano na to, że w wielu wypadkach trzeba było trzodę i bydło stawiać do spółdzielni gwałtem, a dopiero później spółdzielcy zaczynali rozumieć potrzebę hodowli. Wojewódzkie władze partyjne postulowały, aby uczniowie w szkołach pisali wypracowania na temat spółdzielni produkcyjnych, aby lekcje przyrody odbywały się na polach spółdzielczych. Zauważano tendencje do opuszczania ziemi w powiecie malborskim przez chłopów wykluczonych ze spółdzielni, co powodowało zwiększanie się ilości odłogów. W PRN w Malborku w maju 1952 r. chłopi złożyli ponad 200 podań chłopów o zwolnienie ich z ziemi.
Mały Pasłęk, wielka historia – ostatni cesarz Rzeszy nad Wąską
Ostatnia koronowana głowa, która podążała ulicami Pasłęka, nie cieszy się uznaniem historyków. Zarzutów wobec cesarza niemieckiego, Wilhelma II, jest bez liku: megalomania, lekkomyślność, konfliktowość czy wykraczanie poza własne kompetencje. Taka charakterologiczna mieszanka zaowocowała wprowadzeniem Rzeszy w I wojnę światową, zakończoną wojenną klęską i upokarzającym traktem wersalskim. Tyle niemieccy historycy, a i po drugiej stronie Odry „Wiluś” zasłużył tylko na potępienie. Wystarczy przytoczyć jedno zdanie cesarza o Polakach z 1902 roku: „Wzywam Was, Niemcy, […] do świętej wojny z polską bezczelnością i sarmacką butą”.
Dawno temu w Elblągu... świętowano otwarcie nowych lokali w Resursie Humanitas
Wczoraj wieczorem poświęcono uroczyście nowe lokale w Resursie Humanitas. Do uroczystej kolacji zasiadło prawie 200 osób. Już od samego początku nastrój był wesoły. Uroczystą przemowę wygłosił radca miejski Wernick, długoletni, zasłużony prezydent tego elitarnego zrzeszenia w naszym mieście - pisała lokalna prasa ponad 120 lat temu.
Historia okolic Elbląga: Od Powodowa do Pilony (odc. 184)
W dzisiejszym odcinku naszego cyklu odwiedzamy gminę Elbląg i gminę Rychliki. O historii wsi: Powodowo, Kazimierzowo i Pilona opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Romans w elbląskim aparacie partyjnym
16 kwietnia 1953 r. podczas posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Gdańsku sprawę stosunków w Komitecie Powiatowym PZPR w Elblągu w świetle badań komisji KW referował towarzysz Henryk Winter. Przedmiotem zainteresowania komisji była femme fatale ówczesnego składu Komitetu Powiatowego tow. Zieleniecka, której postawiono zarzut o uwodzenie mężów zasiadających w składzie Komitetu Powiatowego w Elblągu – tj. tow. Olszewskiego i tow. Cholewę.
Mały Pasłęk, wielka historia: jak przyszły król Szwecji stawiał pasłęckich rajców pod szubienicą
Co przyniosła Europie i światu epoka napoleońska? Pesymista powiedziałby, że kilkanaście lat wojen, francuską okupację tysięcy kilometrów kwadratowych i zamianę Starego Kontynentu w prywatny folwark „korsykańskiego uzurpatora” i jego rodziny (np. brat Napoleona, Józef, został królem Hiszpanii). Optymista rzekłby, że ograniczenie feudalizmu, lepsze sądownictwo i nowoczesne prawo. A pasłęczanin? Przypomniałby zapewne, że Francuzi ochoczo stosowali na pasłęckiej ziemi zasadę „wszystkiego chwyty dozwolone”. Do tego stopnia, że francuski dowódca, i późniejszy król Szwecji, Jan Bernadotte, potrafił miejskim włodarzom pogrozić stryczkiem…
Dawno temu w Elblągu... wybrano nowego kantora w kościele Mariackim
Nowy kantor ewangelickiego kościoła Najświętszej Marii Panny, pan Laudien z Królewca (niem. Königsberg) właśnie rozpoczął pracę na nowym stanowisku. Wczoraj, pierwszego dnia zimowego semestru został także wprowadzony przez dyrektora Martensa na stanowisko nauczyciela śpiewu w Królewskim Gimnazjum (AZ, czwartek, 19.10.1893 r.).
Historia okolic Elbląga: Łukszty i Jeziernik (odc. 183)
W dzisiejszym odcinku naszego cyklu zapraszamy na wędrówkę do gminy Pasłęk i Ostaszewo. O historii dwóch miejscowości: Łukszty i Jeziernik zaprasza Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
